کاردرمانی دست برای نوشتن برنامه ها و درمان هایی را ارائه می کند که بسیار تخصصی هستند. در هند تراپی به درمان مشکلات دست و نواقص آن و همچنین بهبود عملکردهای آن پرداخته می شود. در این مطلب کاردرمانی دست را در حیطه های مختلف درمانی بررسی می کنیم و ابزارها و تکنیک های این روش را هم شرح می دهیم. پس لطفاً تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
مشکلات شایع در نوشتن که نیاز به کاردرمانی دارند
معمولاً مشکلات نوشتاری که به کاردرمانی نیاز دارند، مربوط به فرآیندهایی است که در نوشتن از آن ها استفاده می کنیم. مثلاً استفاده از دست، پردازش ذهنی اطلاعاتی که به نوشتن مربوط می شوند یا هماهنگی چشم و دست. در ادامه به برخی از این مشکلات معمول در نوشتن که نیاز به کاردرمانی دست برای نوشتن دارند را آورده ایم:
ضعف در هماهنگی حرکتی ظریف
اختلال دیسگرافی، نوعی اختلال یادگیری است که در آن فرد نمی تواند روان و واضح بنویسد. مشکلات این گروه می توانند به صورت دست خط ناخوانا، دشواری در نگه داشتن مداد یا قلم و حتی فشار بیش از حد یا بسیار کم در هنگام نوشتن بروز کنند. همان طور که می دانید رشد مهارت های حرکتی ظریف در نوشتن برای کودک بسیار ضروری است. در نتیجه تکنیک های کاردرمانی می تواند به خوبی این ضعف را برطرف کند.
مشکلات در کنترل مداد و ابزار نوشتاری
ضعف عضلات دست و ناهماهنگی بین چشم و دست، ممکن است فرد را در گرفتن مداد یا حفظ کنترل بر روی حرکت دست مشکلاتی ایجاد کند. حتی ضعف و ناهماهنگی در چشم و دست موجب می شود که فرد نتواند حروف را در مکان مناسب و روی خط بنویسد. تکنیک های حسی برای بهبود این مشکلات بسیار مناسب هستند.
نوشتن ناهماهنگ و خسته‌کننده
نوشتن ناهماهنگ، می تواند به صورت نوشتن بسیار کند یا حتی غیر موثر بروز کنند. این مشکلات می توانند نشانه ای از مشکلات شناختی یا حرکتی باشند. افراد با این اختلال نمی توانند حروف را به ترتیب بنویسند یا حتی در املای کلمات هم مشکل دارند. آن ها گاهی قادر نیستند ایده های خود را به صورت سازمان یافته روی کاغذ بیاورند. در این موارد کار درمانی و تکنیک های آن به کمک به این افراد می آید.
کندی در نوشتن و مشکلات در خوانایی
مدیریت ایده ها و سرعت در نوشتن به وسیله کاردرمانی دست برای نوشتن از طریق تکنیک های برنامه ریزی و سازماندهی بهبود پیدا می کنند. روش های کاردرمانی دست برای نوشتن، شامل تمرین های شناختی است که برای بهبود پردازش ذهنی مرتبط با نوشتن می شوند که بسیار کارآمد هستند. اگر فردی و بخصوص کودکان در فرآیند نوشتن با مشکلاتی به صورت مداوم روبرو است، حتماً مراجعه به کاردرمانگر و ارزیابی تخصصی می تواند راهکاری مناسب برای درمان باشد.
کاردرمانی دست چیست و چگونه بر نوشتن تأثیر می‌گذارد؟
کاردرمانی دست برای نوشتن که شاخه ای از کاردرمانی است برای افرادی که در عملکرد دست ها، مچ دست یا حتی انگشتان خود مشکل دارند طراحی شده است. این نوع درمان می تواند مهارت های حرکتی، هماهنگی و توانایی انجام فعالیت های روزانه مانند نوشتن، حرکات دقیق دست و تایپ کردن را تقویت کند.
تعریف کاردرمانی دست
یکی از درمان های معمول امروز برای درمان اختلالات حسی و حرکتی، کاردرمانی برای کودکان و بزرگسالان است. کاردرمانی دست در اختلالات نورولوژیک مانند تومورها، سکته مغزی، پارکینسون و همچنین در اختلالات ارتوپدی مانند شکستگی ها، پارگی تاندون ها یا بدشکلی در بدو تولد و موارد بسیار دیگر نقش حیاتی در بهبود بازی می کند.
کاردرمانی برای دست کودکان، برای دو هدف انجام می گیرد: یکی کاردرمانی دست برای نوشتن که بسیار حیطه گسترده ای است و دیگری برای کودکانی که اختلالاتی مانند اوتیسم، فلج مغزی، دیستروفی های عضلانی و ….. دارند بسیار کاربرد دارد. اهداف کاردرمانی دست را می توانیم در موارد زیر خلاصه کنیم:
- بازگشت به فعالیت ها برای انجام امور شخصی روزانه
- بهبود دامنه های حرکتی برای افزایش انطاف پذیری و حرکات مفاصل و کاهش کوتاهی عضلات
- تقویت عضلات دست و مچ برای انجام فعالیت های روزمره
- بهبود کنترل و دقت در حرکات دست و انگشتان
- کاهش درد و التهاب در این ناحیه
یادآوری می کنیم اهداف کاردرمانی دست می تواند بر حسب نوع، شدت ضایعه و حتی خواسته مراجعه کننده تغییر کند. اما به هر حال، اهداف کلی را که طیف وسیعی از مراجعه کنندگان آن را دنبال می کنند را در بالا ذکر کردیم. کلینیک کاردرمانی همراه در شرق تهران یکی از بهترین مراکزی است که به صورت تخصصی در کاردرمانی دست برای نوشتن با بهترین متدهای روز فعالیت می کند.
تمرینات کاردرمانی برای تقویت مهارت‌های نوشتن
تمریناتی که در کاردرمانی دست برای نوشتن توصیه می شوند تاثیرات مهمی مانند موارد زیر را شامل می شوند:
- بهبود قدرت دست برای نگه داشتن مداد یا خودکار بدون ایجاد درد یا خستگی
- بهبود هماهنگی انگشتان دست برای نگه داشتن و حرکت دادن قلم
- بهبود حرکات در افرادی که دچار سکته مغزی یا بیماری هایی مانند آرتریت شده اند.
- جلوگیری از ایجاد تنش در انگشتان و مچ دست و کمک به فرد برای نوشتن با فشار مناسب
تمرینات تقویت عضلات دست و انگشتان
در کاردرمانی دست برای نوشتن به تمرینات تقویتی برای مچ دست و انگشتان هم توجه می شود. فشار دادن توپ های نرم اسفنجی یا لاستیکی نرم به تقویت عضلات دست و در نهایت به نگه داشتن مداد کمک می کند. توپ را در دست فشار دهید و برای 5 تا 10 ثانیه نگه دارید.
همچنین چرخاندن مداد بین انگشتان شست و اشاره و سپس سایر انگشتان می تواند هماهنگی انگشتان را افزایش دهد. از طرف دیگر کشیدن کش مقاومتی دور انگشتان و باز و بسته کردن آن می تواند به تقویت انگشتان کمک کند.
تمرینات هماهنگی چشم و دست
بازی هایی مانند پازل و چیدن مهره های کوچک که نیاز به حرکت دقیق دارند، می توانند به هماهنگی چشم و دست کمک کنند. البته تمریناتی مانند کشیدن خطوط ساده یا اشکال مختلف مانند دایره یا مربع و دنیال کردن آن ها با مداد می تواند کنترل حرکت قلم را تقویت کند. همچنین نوشتن حروف و اعداد بر روی خمیر، شن و ماسه هم می تواند به هماهنگی چشم و دست و البته تقویت حس لامسه هم کمک کند.
بازی‌های حرکتی برای بهبود کنترل مداد
رنگ آمیزی تصاویر یا تمرینات نقطه به نقطه می توانند برای بهبود کنترل مداد عالی باشند. همچنین این فعالیت ها مهارت های حرکتی و خلاقیت را هم ارتقاء می دهند. البته تمرینات دیگری مانند استفاده از گیره لباس برای جابجایی اشیاء کوچک و یا حرکت سکه ها بین انگشتان می تواند باعث تقویت انگشتان و چابکی آن ها شود.
نقش کاردرمانی در کمک به کودکان با مشکلات نوشتاری
همان طور که در پاراگراف های بالا اشاره کردیم، کاردرمانی در بهبود توانایی های حسی، شناختی و حرکتی کودکان با مشکلات نوشتاری بسیار موثر عمل می کند. مشکلات نوشتاری می توانند به دلایل مختلفی مانند ناهماهنگی بین چشم و دست، مشکلات پردازش حسی، شعف در عضلات دست یا حتی اختلالات یادگیری بروز کند. فراموش نکنید، کاردرمانگران از تکنیک ها و روش های متنوع برای بهبود این مهارت ها کمک می کنند. در ادامه به نقش کاردرمانی دست بیشتر پرداخته ایم.
کاردرمانی برای کودکانی که در نوشتن مشکل دارند
بدون شک، کاردرمانی از موثرترین و مهم ترین روش های درمانی در اختلالات و مشکلات نوشتاری (نوشتار پریشی) در کودکان و حتی در بزرگسالان محسوب می شود. ابتدا کودک توسط کاردرمانگر ارزیابی شده و اختلال و علائم آن در برنامه ای که دو هدف اصلی بهبود مهارت حرکتی و دیداری دارد را ارائه می دهد. یادآور می شویم که کیفیت نوشتن به مهارت حرکتی (حرکت مچ دست و انگشتان) و بصری (هماهنگی چشم ها با دست بستگی دارد.
فراموش نکنید مسئله مهم این است که سطح انتظارات باید متناسب با سن کودک باشد. یعنی در کاردرمانی همه شرایط کودک در نظر گرفته می شود. درواقع، کاردرمانی دست برای نوشتن، شامل تمریناتی است که کودک را به سمتی هدایت می کند تا از همه ظرفیت های خود برای عکس العمل های مناسب بتواند استفاده کند.
کاردرمانی دست برای نوشتن | مهارت های حرکتی
در کاردرمانی کودکان مبتلا به اختلال نوشتار پریشی از تمرینات زیر برای بهبود مهارت های حرکتی استفاده می کنند:
- استفاده از مداد و خودکارهای مختلف برای پیدا کردن بهترین وسیله برای نوشتن
- کار با وزنه برای بهبود کارایی مچ دست
- استفاده از ابزارهای ارگونومیک برای اصلاح وضعیت بدن در هنگام نوشتن
- استفاده از نشانه های جهت دار و ابزارهای کمکی برای نگه داشتن مداد در دست
- استفاده از کاغدهایی با خطوط برجسته و رنگی برای اصلاح نوشتن روی خطوط و در چارچوب
- استفاده از تخته های شیب دار و مورب برای ایجاد زاویه مناسب برای نوشتن
کاردرمانی دست برای نوشتن | مهارت های دیداری
در جهت بهبود مهارت های دیداری هم از تمرینات مختلفی در کاردرمانی دست برای نوشتن استفاده می شود. می دانید که نوشتن نیاز به هماهنگی کامل بین دست و چشم ها دارند و حتی مهارت های حرکتی دارد. پس اهداف کلی تمرین های دیداری شامل موارد زیر می شوند:
- کمک به افزایش توجه و تمرکز
- تقویت درک فضایی، حافظه بصری و تقویت قدرت ردیابی
- ایجاد بهبود در زاویه دید
- افزایش پردازش و اصلاح مشکلات بصری و ادراکی
- کمک به تجسم حروف و نشانه ها در ذهن قبل از نوشتن بر روی کاغذ
چگونه تمرینات کاردرمانی می‌تواند مهارت‌های نوشتاری کودکان را بهبود بخشد
در کاردرمانی دست برای نوشتن از تمرین هایی مانند کار با خمیر بازی، استفاده از ابزارهای نوشتاری خاص و حتی قیچی کاری برای بهبود هماهنگی حرکات دست و انگشتان استفاده می کنند. همچنین کاردرمانگر اگر متوجه شود که کودک مشکلاتی در پردازش حسی هم دارد، استراتژی هایی برای تنظیم پاسخ های حسی اتخاذ می کند.
یک نکته مهم که باید آن را به خاطر بسپارید این است که اجرای تمرینات برای درمان اختلال نوشتن بخصوص در کودکان دبستانی نیاز است که وجود این اختلال ثابت شود. معلمین می توانند نمودهای هشداردهنده را شناسایی کنند. معمولاً معلمین سابقه و تجربه کافی در خصوص مشکلاتی که این کودکان با آن مواجه هستند را در کارنامه خود دارند. بی شک، نقش والدین در انجام مداوم تمرینات در منزل را هم در بهبود این کودکان نباید نادیده گرفت.
همچنین گفتار درمانگر و روانشناس هم از نخستین افرادی هستند که برای ارزیابی می توانند تاثیرگذار باشند. حتی مراجعه به شنوایی سنجی و چشم پزشک هم توصیه می شود. از طرفی دیگر، برخی کودکان با چالش های دیگری مانند اوتیسم یا بیش فعالی هم روبرو هستند. بر اساس تشخیص پزسک، ممکن است دارو درمانی و گفتاردرمانی و کاردرمانی دست برای نوشتن در کنار هم برای بهبود عضلات توصیه شود.
چه زمانی باید به کاردرمانی دست برای نوشتن مراجعه کرد
معمولاً والدین در قابل احتمال اختلالاتی که ممکن است کودکشان با آن مواجه شود، بسیار نگران و مضطرب هستند. اما تایید هر اختلالی از جمله اختلال نوشتن هم برای آن ترسناک جلوه می کند. اختلالات یادگیری امروزه در بسیاری از کودکان مشاهده می شود اما به هر حال پیشرفت روش های درمانی را هم نباید نادیده گرفت.
اختلالات نوشتاری با علائم و نشانه هایی قابل تشخیص است که باید آن ها را جدی بگیرید. پس از تشخیص توسط متخصص، پس ارزیابی های تکمیلی توسط کاردرمانگر، جلسات کاردرمانی برای کودک یا بزرگسال آغاز می شود. ما در ادامه به چندین مورد از نشانه هایی که نیاز به کاردرمانی را نشان می دهد، اشاره کرده ایم.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهد کودک یا بزرگسال نیاز به کاردرمانی دارد
- دست خط ناخوانا و نامنظم
- مشکلاتی در کپی کردن هرگونه طراحی یا الگوی نوشتاری
- کند نویسی یا نوشتن با زحمت و سختی
- مشکل در درک قوانین، الگوها و ساختارهای املایی
- مشکل در نگه داشتن و کنترل ابزارهای نوشتاری
- مشکل در نوشتن صحیح کلمات و علامت ها
- ناتوانی در به خاطر سپردن الگوهای حرکتی مرتبط با حروف
- نوشتن علائم نگارشی تصادفی یا ناموجود
- اشتباهات املایی و نوشتن کلمات به صورت متفاوت
- قرار گرفتن در وضعیت بدنی نامناسب و سخت برای نگه داشتن کاغذ در هنگام نوشتن
- فواصل نامنظم و نامرتب بین کلمات و علائم در نوشتن
اهمیت تشخیص زودهنگام مشکلات نوشتاری
درحقیقت، دیسگرافیا یا اختلال نوشتن، اختلال یادگیری است که با نقص و مشکلاتی در نوشتن مشخص می شود. هر چند دیسگرافیا یک مشخصه بارز یعنی بدخط و ناخوانا نوشتن دارد اما فقط بدخطی نمی تواند نشان از اختلال در نوشتن باشد. دقت کنید زمانی که کودک نتواند علائم، چارچوب صفحه و فاصله منظم بین کلمات را در زمان مناسب درک کند، باید به وجود این اختلال مظنون شد. این بیماری مختص کودکان نبوده و در بزرگسالان هم دیده می شود.
لازم است یادآوری کنیم، اختلال در نوشتن معمولاً با ناتوانی های یادگیری و دیگر اختلالات عصبی مانند اختلال نقص توجه و تمرکز (ADHD و بیش فعالی، اختلال در گفتار یا حتی اختلالات رشدی همراه است. یعنی اختلال نوشتن در کودکان مبتلا به اختلالات ذکر شده بیشتر از کودکان معمولی است. زمان تشخیص بسیار مهم است و والدین باید آگاهی های لازم در این زمینه را داشته باشند تا متوجه نقص کودک خود شوند. بهترین زمان برای آغاز درمان و کاردرمانی دست برای نوشتن در سنین قبل از مدرسه است.
کاردرمانی مشکلات نوشتاری در شرق تهران
مسلم است که اهمیت کاردرمانی در درمان اختلال نوشتاری بسیار بالا است. کاردرمانگر با ارائه تمریناتی که بطور مداوم صورت می گیرد بر روی استعدادهای کودک تمرکز می کند. درنتیجه مراجعه سریع و در سنین پایین تر می تواند کودک را از مواجه شدن با مشکلات بیشتر در آینده دور نگه دارد. کاردرمانی دست برای نوشتن یکی از درمان بسیار موثر است.
در مرکز کاردرمانی شرق تهران علاوه کاردرمانی از بازی درمانی برای این کودکان استفاده می شود تا سایر مهارت ها و استعدادهای کودک تقویت شوند. در مرکز همراه در شرق تهران، کلیه مراحل تحت نظارات کاردرمانگر و با تجهیزات پیشرفته در فضایی امن هدایت می شود. برای مشاوره های تخصصی و استفاده از خدمات این مجموعه با شماره های تماس موجود در وب سایت ارتباط بگیرید.
نتیجه
در این مطلب به اختلال نوشتن اشاره کردیم که یکی از اختلالات یاگیری است و میزان تاثیر آن در افت تحصیلی بسیار زیاد است. اگر در کودک خود نشانه های این اختلال را مشاهده کردید، به بهترین مرکز کاردرمانی شرق تهران مراجعه کرده و تحت نظارت کاردرمانگران حرفه ای، درمان کودک خود را شروع کنید.
همچنین در انتها توصیه ای به والدین محترم داریم که در برخورد با این کودکان صبور بوده و از هرگونه تنبیه، استرس، عصبانیت و توهین خودداری کنید. هرچه در محیطی آرام، کودک خود را تشویق به صحیح نوشتن و منظم نوشتن کنید، نتیجه ای درخور توجه خواهید گرفت. کاردرمانی دست برای نوشتن بتدریج مهارت های نوشتاری کودک را بهبود می بخشد. در این فرآیند، ضروری است که والدین، معلمین و کاردرمانگران ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر داشته باشند.
بدون دیدگاه