آفازی یا زبان پریشی | نشانه ها و راه های درمان

آفازی یا زبان پریشی گاهی به صورت خود به خود و بدون مداخله ویژه ای بهبود می یابد. اما اکثر افراد مبتلا به آفازی برای بهبودی کامل به ساعت ها گفتار درمانی نیاز دارند. گفتاردرمانی در روان پریشی از اصلی ترین مواردی است که به اغلب بیماران دچار این اختلال پیشنهاد می شود. برنامه درمانی که متخصصین و آسیب شناسان گفتار برای فرد دچار آفازی اجراء می کنند به موارد مختلفی بستگی دارد. از جمله آن ها می توان به سلامت عمومی مراجع و نقایص گفتاری، زبانی و ارتباطات اجتماعی او اشاره کرد. بنابراین انجام ارزیابی همه جانبه، قبل از شروع درمان، امری بسیار ضروری و غیر قابل اجتناب است.

کادر حرفه ای گفتاردرمانی شرق تهران با انجام ارزیابی دقیق، وضعیت فرد را به خودی تحت نظر قرار می دهند. نهایتاً می توان گفت برنامه درمانی تدوین شده برای آفازی، در این شرایط از اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود. در ادامه این نوشتار به بررسی گسترده تر این بیماری می پردازیم. پس تا پایان مطلب همراه ما بمانید.

آفازی یا زبان پریشی چیست؟

آفازی یا زبان پریشی یکی از اختلالات ارتباطی است که به دلیل آسیب مغزی در یکی یا چند منطقه که کنترل زبان را انجام می دهند، اتفاق می افتد. این اختلال، مشکلاتی در ارتباط نوشتاری و ارتباط کلامی با هر دو ایجاد می کند. نشانه های آفازی می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. گفتار درمانگر در مرکز توانبخشی کلینیک همراه شرق تهران، به ارزیابی دقیق بیمار می پردازد تا بتواند از طریق علائم به نوع و شدت اختلال پی ببرد. این علائم به شدن و محل آسیب در مغز بستگی دارند. آفازی یا زبان پریشی بر موارد زیر تاثیر می گذارد:

• خواندن و نوشتن
• صحبت کردن
• درک مطلب
• ارتباط دریافتی که نیازمند درک کلمات دیگران است.
• ارتباط بیانی که شامل استفاده از کلمات و جملات است.

قابل ذکر است که بسیاری از شرایطی که موجب بروز آفازی می شوند قابل پیشگیری نیستند، از قبیل تومورهای مغزی یا بیماری های دژنراتیو. با این حال، یادآوری می کنیم که شایع ترین علت آفازی سکته مغزی است. تغذیه سالم، ورزش، ترک سیگار و کنترل فشار خون و چربی، خطر سکته مغزی را کاهش می دهند. درنتیجه خطر ابتلا به آفازی هم کاهش پیدا می کند.

علائم و نشانه های بیماری آفازی

نشانه های آفازی و ارتباط بیانی 

علائمی که بر ارتباط بیانی اثرگذار هستند، عبارتند از:

• استفاده از کلمات ه ترتیب اشتباه
• استفاده از کلمات بی معنی یا اشتباه
• صحبت کردن با جملاتی که برای دیگران قابل درک نیست.
• صحبت کردن با جملات یا عبارات کوتاه و ناقص

نشانه های آفازی یا زبان پریشی با ارتباط دریافتی

علائمی که بر ارتباط دریافتی موثر هستند، عبارتند از:

• مشکل در فهم گفتار سریع
• دشواری در درک صحبت های دیگر افراد
• فهم نادرست گفتارهای تمثیلی

انواع آفازی ها

در بالا توضیح داده شده که آفازی چیست و چه علائمی دارد. اما نکته مهم دیگر این است که آفازی یا زبان پریشی چند نوع است؟ انواع آفازی به ۴ دسته تقسیم می شوند.

• رسا (روان)
• غیر رسا (نا روان)
• تنظیم
• گلوبال

آفازی یا زبان پریشی رسا

آفازی روان که به آفازی ورنیکه هم شناخته می شود؛ به طور معمول به دلیل آسیب به قسمت میانی چپ مغز بروز می کند. اگر فردی به این زبان پریشی مبتلا شده باشد، می تواند صحبت کند؛ اما وقتی که دیگران صحبت می کنند در درک سخنان آن ها مشکل دارد. فرد مبتلا به آفازی رسا، به احتمال زیاد با مشکلات زیر مواجه است:

• قادر به درک درست و همچنین استفاده صحیح از زبان نیست.
• فرد تمایل دارد با جملات طولانی و پیچیده صحبت کند، اما این صحبت ها بی معنی و شامل کلمات ناصحیح هستند.
• فرد متوجه نیست که دیگران نمی توانند او را درک کنند.

آفازی غیر رسا (نا روان)

فازی بروکا یا آفازی نا روان به طور معمول شامل آسیب هایی به ناحیه جلویی سمت چپ مغز می شود. فردی که مبتلا به آفازی غیر رسا است، احتمالاً با مشکلات زیر دسته و پنجه نرم می کند:

• در سمت راست بدن احساس ضعف یا فلجی دارد.
• با جملاتی کوتاه و نادرست صحبت می کند.
• احساس سرخوردگی می کند، زیرا متوجه می شود که دیگران نمی توانند وی را درک کنند.
• توانایی محدودی برای آن چه که دیگران می گویند دارد.
• فرد قادر به انتقال پیام های اصلی هست، اما احتمال دارد برخی از کلمات را جا بیاندازد.

آفازی تنظیم

آفازی تنظیم، فرد را معمولاً با مشکل تکرار کلمات یا عبارات خاص مواجه می سازد. اگر فردی به این آفازی یا روان پریشی مبتلا باشد، اغلب وقتی دیگران صحبت می کنند، متوجه می شوند. اما این احتمال هم وجود دارد که دیگران هم صحبت های شما را درک کنند؛ اما ممکن است فرد در تکرار کلمات مشکل داشته باشد و هنگام صحبت کردن هم کلماتی ر اشتباه بگوید.

آفازی یا زبان پریشی گلوبال

آفازی گلوبال هم معمولاً به دلیل آسیب بزرگی به قسمت جلویی و پشتی مغز بروز می کند. فردی که به این اختلال مبتلا است، ممکن است با مشکلات زیر مواجه شود:

• توانایی محدود برای استفاده از چند کلمه در کنار هم
• مشکلاتی جدی در درک کلمات
• مشکلات جدی در استفاده از کلمات

نحوه تشخیص اختلال آفازی

درمانی که بیمار دریافت می کند به سلامت عمومی و مشکلات مهارت های گفتاری، زبانی یا اجتماعی او، بستگی دارد. ارزیابی قبل از شروع درمان انجام می شود تا درمانگر تشخیص دهد که مشکل اصلی در کدام جنبه زبان است. درمانگر تعیین می کند که آیا مشکلات فرد مربوط به درک زبان است یا در بیان خود مشکل دارد. مداخلات گفتاردرمانی در آفازی پس از ارزیابی، بر مناطقی متمرکز می شود که باید در درمان مورد هدف قرار گیرند. همچنین باید به سایر مشکلات سلامت عمومی که ممکن است بر توانایی فرد در برقراری ارتباط تأثیر بگذارد، توجه شود. مسائلی مانند نقایص شنوایی یا بینایی.

در روند ارزیابی، برای کسب اطلاعات دقیق، علاوه بر خود بیمار، درمانگر با خانواده او نیز صحبت می کند. همچنین در روند درمان، همکاری خانواده بسیار ضروری است. بنابراین آن ها باید از ابتدا در روند ارزیابی، تشخیص و سپس مداخلات حضور فعال داشته باشند. لازم به ذکر است که پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری را هم برای یافتن منبع مشکل تجویز کند. سی تی اسکن یا ام آر آی به شناسایی محل و شدت آسیب مغزی کمک می کنند.

تاثیر گفتاردرمانی بر آفازی

برای افراد مبتلا به آفازی یا زبان پریشی، نقش مداخلات کلینیک گفتاردرمانی تهران نو به این ترتیب است:

• بازگرداندن هر چه بیشتر عملکرد زبان و گفتار فرد (کاهش اختلال)
• کمک به بیمار برای استفاده از حداکثر توانایی خود برای برقراری ارتباط (افزایش فعالیت و مشارکت اجتماعی)
• جایگزینی راه های ارتباطی دیگر (استفاده از استراتژی های کمکی یا جبرانی)
• ارائه اطلاعات مربوط به آفازی را به بیمار و بستگان او

نحوه انجام درمان و دریافت مداخلات به شرایط خاص هر فرد بستگی دارد. با توجه به نتبجه ارزیابی، سطح توانایی فرد و مشکلاتی که برایش به وجود آمده، برنامه درمانی تعیین می شود. متخصصین گفتار درمانی ممکن است برای برخی افراد یک دوره درمانی فشرده را توصیه کنند. این شامل تعدادی از جلسات است که در مدت زمان کوتاه تری برگزار می شوند. اما یک دوره درمانی فشرده برای همه مناسب نخواهد بود. همچنین ممکن است درمان به صورت جلسات فردی یا گروهی برگزار شود. در صورت صلاحدید درمانگر در مرکز گفتاردرمانی و نیاز شخص می توان از فناوری هایی مانند برنامه های رایانه ای نیز بهره برد.

تکنیک های گفتاردرمانی در آفازی

تکنیک های استفاده شده و اهداف درمان به شرایط هر فرد بستگی خواهد داشت. اگر مسئله درک کلمات باشد، تمریناتی مثل تطابق کلمات با تصاویر یا مرتب سازی کلمات از فرد خواسته می شود. هدف این کارها بهبود توانایی فرد در به یاد آوردن معانی و پیوند دادن آن ها با کلمات دیگر است.

اگر بیان فرد دچار مشکل باشد، تمریناتی مثل نامگذاری تصاویر و مقایسه کلمات هم قافیه با او تمرین می شود. اگر بیمار قادر به بیان تک کلمه باشد، گفتاردرمانی بر روی توانایی جمله سازی تمرکز می کند. برخی از تکنیک های استفاده شده در کلینیک توانبخشی گفتاردرمانی و کاردرمانی شرق تهران، به کارگیری روش های نوین است. به این صورت که ممکن است درمان با استفاده از کامپیوتر همراه باشد.

علاوه بر آن، روش های دیگر نیز شامل گروه درمانی با سایر افراد مبتلا به آفازی یا زبان پریشی و همچنین همکاری با اعضای خانواده فرد باشد. این تکنیک ها به فرد این امکان را می دهند که مهارت های مکالمه را تمرین کند. همچنین با تکرار این تمرینات گروهی، انجام فعالیت های روزمره، مانند برقراری تماس تلفنی برایش آسان خواهد شد.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی آفازی یا زبان پریشی، علل، علائم و روش های درمانی آن پرداخته شد. همچنین به گفتار درمانی به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین روش های درمانی اشاره کردیم. افراد مبتلا به آفازی و آسیب های مغزی نیاز به مداومت و مشارکت منظم در جلسات درمانی دارند. فراموش نکنید که همراهان و مراقبین بیمار می توانند نقش بسیار موثری در ایجاد انگیزه و بهبود بیماران بازی کنند.