کج گردنی نوزاد یا تورتیکولی شرایطی است که در آن ماهیچه های اطراف جناغ و ترقوه که به سمت بالا و گردن هستند ضعیف یا ضخیم می شوند. این باعث می شود که چانه به طرف یک شانه منحرف شود، در حالی که سر به طرف شانه مقابل متمایل می شود. شایع ترین شکل این بیماری تورتیکولی عضلانی مادرزادی است که بر نوزادان تأثیر می گذارد و در ۲ ماه اول زندگی مشاهده می شود. نقش کاردرمانی جهت درمان تورتیکولی به جهت بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی گردن کودک بسیاربا اهمیت است. در این مقاله به دلایل ابتلاء به کج گردنی و انواع آن می پردازیم. علاوه بر آن، بر روش های درمانی و به ویژه خدمات کاردرمانی در کلینیک توانبخشی همراه در شرق تهران با ارائه برنامه درمانی مناسب برای دستیابی به حداکثر توانایی مراجع خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید.
کج گردنی یا تورتیکولی نوزاد چیست؟
تورتیکولی مادرزادی یا کجی گردن نوزاد بسیار شایع و قابل درمان است. البته به خاطر داشته باشید که تشخیص و درمان زودهنگام این عارضه بسیار مهم است. درواقع، کجی گردن در کودکان نوعی انقباض یا کشیدگی عضلات گردن است که باعث خم شدن سر، چرخش چانه و خم شدن آن به یک سو می شود. با انجام معاینات پزشکی و اقدامات درمانی که می تواند شامل فیزیوتراپی، استفاده از تجهیزات کمکی، کاردرمانی برای کجی گردن و در صورت نیاز داروها، اکثر موارد تورتیکولی به سرعت و به طور کامل بهبود می یابند.
گفتنی است، کجی گردن فقط یک بیماری نیست. در برخی موارد نشانه ای از وجود بیماری های زمینه ای مختلف در نوزاد است که می تواند مادرزادی یا در هر سنی حتی در بزرگسالی هم فرد را مبتلا کند. بر اساس آمار از هر ۲۵۰ نوزاد، یک نوزاد به توتیکولی مبتلا می شود. خاطر نشان می کنیم، محدودیت فضای داخل رحم مادر، آسیب به عضلات گردن در حین زایمان یا اختلالات ژنتیکی از دلایل اصلی کجی گردن در کودکان است.
علل ابتلا به تورتیکولی در کودکان
علل اصلی کجی گردن نوزاد (تورتیکولی مادرزادی) عبارتند از:
- عفونت های داخل رحمی
- اختلال عضلانی و قرار گیری نامناسب جنین در رحم ماد که منجر به کوتاهی و کشیدگی یکی از عضلات گردن می شود.
- اختلال در رشد طبیعی استخوان ها یا غضروف های گردن
- اختلالات ژنتیکی یا متابولیکی
- آسیب یا کشیدگی عضله استرنوکلیدوم در حین زایمان
- اختلال در عصب های کنترل کننده در عضلات گردن
- آسیب به عصب نخاعی یا عصب جمجمه ای کرانیال در زمان زایمان
- ضایعات مادرزادی مانند تومور یا کیست در ناحیه گردن
متاسفانه در بسیاری از موارد هم، علت دقیق کجی گردن مشخص نبوده و حتی ممکن است تلفیقی از موارد ذکر شده باشد. در هر حال، مراجعه به موقع به پزشک می تواند بسیار کارساز و حیاتی باشد.
انواع تورتیکولی یا کج گردنی در نوزادان
گفته شد که بیماری کجی گردن نوزاد می تواند رخ بدهد و ارثی یا اکتسابی هم باشد. در ادامه به انواع تورتیکولی در نوزادان می پردازیم:
کج گردنی ارثی
تورتیکوی مادرزادی، عموماً به دلیل قرارگیری نامناسب نوزاد در رحم مادر اتفاق می افتد.در این نوع کج گردنی، والدین تا سنین ۶ تا ۸ هفتگی متوجه علائم نخواهند شد. اما پس از گذشت مدتی، کودک باید بتواند به راحتی سر و گردن خود را کنترل کند. درنتیجه علائم بیماری بیشتر بروز می کند. برخی از علائم کج گردنی نوزاد به صورت ارثی عبارتند از:
- سر به یک طرف کج شده یا می چرخد.
- عدم تقاون در سر و صورت کودک
- خم شدن سر به یک سمت و خم شدن چانه به سمت دیگر
- مشکلات اسکلت عضلانی ( دیس پلازی هیپ)
- بالاتر بودن یکی از شانه ها نسبت به دیگری
- وجود توده کوچک و نرم در گردن نوزاد
- تورم عضلات گردن و ……..
در کاردرمانی برای این کودکان از حرکات اصلاحی استفاده می شود و در آن کودک تشویق به نگه داشتن سر در جهت مخالف می شود. این درمان به دقت و بدون آسیب به گردن کودک بایستی انجام شود.
کج گردنی نوزاد اکتسابی
کج گردنی نوزادنی که به صورت اکتسابی صورت می گیرد، موجب انقباض عضلات یک سمت گردن نوزاد شده و سر کودک به یک طرف و چانه او به طرف دیگر خم می شود. در این حالت، نوزاد قادر به چرخش سر به دو طرف نیست. علائم تورتیکولی اکتسابی شامل موارد زیر است:
- خم شدن سر به یک سمت و چانه به طرف دیگر
- تورم عضلات گردن، درد در گردن و سردرد
- تومور
- محدود شدن دامنه حرکتی سر و گردن
- بالاتر قرار گرفتن شانه یک طرف نسبت به طرف دیگر
- کشیدگی یا سفتی عضلات گردنی
تورتیکولی ایدیوپاتیک
این نوع تورتیکولی ممکن است در تمام سنین رخ دهد. تابحال، دلیل خاصی برای بروز آن وجود ندارد و در بسیاری از مواقع به دلایل نامشخص و انقباضات مختلف بروز می کند.
کج گردنی نوزاد دژنراتیو
این نوع هم عموماً در نوزادان و بزرگسالان روی می دهد. این بیماری به دلیل بروز تغییرات در عضلات و علاوه بر آن ها، مفاصل متصل به گردن اتفاق می افتد. شدت این بیماری با افزایش سن بیشتر خواهد شد.
تورتیکولی نورولوژیک
علت این بیماری اغلب بف دلیل اختلالات نورولوژی است و ممکن است حتی به دلیل بیماری زمینه ای روی دهد. این بیماری عموماً، سبب بروز اختلال نورولوژیکی تورتیکولی که شامل فلج مغزی، ضایعات مغزی و اختلالات عصبی است، می شود.
کج گردنی نوزاد اسپاسمودیک
این اختلال اغلب، بر اثر اسپاسم های بی دلیل و انقباضات گردن بروز می کند. این بیماری با علائم خاص و به صورت یک طرفه بروز می کند که سبب کج شدن گردن به یک طرف می شود. این نوع تورتیکولی در بزرگسالان رخ می دهد و دلیل آن هم تاکنون مشخص نشده است. اما برخی دلایل آن ممکن است آسیب به گردن، اختلالات عصبی، مصرف برخی داروها و استرس های روانی باشند.
خاطر نشان می کنیم برای پیشگیری از بیماری های تورتیکولی، معمولاً راهکارهای مشخص وجود ندارد؛ اما در موارد پیشرفته با انجام درمان هایی از تشدید بیماری و گسترش آن می توانید جلوگیری کنید. برای نوزادان تورتیکولی، حرکات کششی بسیار کمک کننده است. بزرگسالان هم می توانند با انجام کاردرمانی از عوارض بلند مدت این بیماری جلوگیری کنند. در ادامه به روش های درمانی می پردازیم.
علائم کج گردنی نوزاد
با ظهور نشانه ها هر چه زودتر جهت درمان کج گردنی مراجعه کنید، نتاج بهتری خواهید دید. معمولاً این نشانه ها در دو ماه اول پس از تولد ظاهر می شوند، زیرا کودک قدرت و کنترل بیشتری بر سر و گردن خود دارد. در این اختلال، عضله اِسترنُکِلیدوماستوئید (SCM) در گردن سفت می شود. حال اگر فرزند شما مبتلا به تورتیکولی است، ممکن است متوجه هر یک یا همه موارد زیر بشوید:
- ترجیح کودک برای نگاه کردن به یک طرف
- سر را به یک طرف متمایل می کند و یک گوش خود را نسبت به طرف دیگر به شانه اش نزدیک می کند.
- مشکل در تغذیه با شیر مادر یا شیشه شیر یا تغذیه فقط از یک طرف. که در درمان کج گردنی تمام این موارد در نظر گرفته می شوند.
- لکه های ناهموار یا صاف روی سر کودک مشاهده می شود.
- عدم تقارن صورت (یک گوش جلوتر یا بالاتر از گوش دیگر است؛ گونه ها از یک طرف پرتر به نظر می رسند)
- برآمدگی نرم یا ضخیم شدن در عضله گردن فرزندتان. البته این برآمدگی خطرناک نیست و معمولاً ظرف چند ماه به خودی خود برطرف می شود.
در کاردرمانی کج گردنی تمام موارد و احتیاطات لازم در رابطه با این ناهنجاری به شما داده خواهد شد. متخصصان مرکز کاردرمانی خیابان دماوند ابتدا ارزیابی همه جانبه ای از کودکتان خواهند داشت و سپس روش های درمانی را ارائه می کنند.
انواع روش های درمانی در کج گردنی
درمان کج گردنی نوزاد، شامل حرکات اصلاحی و کاردرمانی های خاص می شود. این درمان ها در سنسن پایین بسیار مهم است و باید در زمان مناسب و توسط کاردرمانگران متخصص انجام شود. به این ترتیب می توان از اثرگذاری آن مطمئن بود. روش های درمانی از طریق روش های دیگری هم انجام می شود؛ از قبیل:
- دارودرمانی
- تزریق بوتاکس
- فیزیوتراپی
- استراحت و استفاده از گردنبند
- جراحی عصب
- جراحی عضلانی
- جراحی های استخوانی
- درمان بیماری آرتریت، عفونت و آنومالی های اسکلتی
- روان درمانی در صورت وجود علت روان شناختی
کاردرمانی در بیماری تورتیکولی در نوزادان، بسیار اثربخش و کمک کننده است. یکی از مزیت های این روش قابلیت انجام آن توسط والدینی است که آموزش دیده اند. اگر این تمرینات با جلسات کاردرمانی و تداوم همکاری والدین و مراقبین نوزاد صورت بگیرد، در روند و سرعت بهبود کودک تاثیر بسزایی دارد.
تاثیر کاردرمانی در درمان کج گردنی
کاردرمانی برای درمان تورتیکولی، گزینه مناسبی برای داشتن یک برنامه کششی و تقویت کننده جهت رسیدگی به ماهیچه های گردن فرزندتان است. در این ناهنجاری، عضله استرنکلیدوماستوئید اغلب از یک طرف کوتاه، سفت و قوی می شود. در نتیجه، طرف مقابل آن بلند و ضعیف خواهد شد. هدف از کاردرمانی کج گردنی نوزاد این است که این عدم تعادل عضلانی را برطرف کند؛ تا به کودک شما این توانایی را بدهد که سر خود را به صورت عمودی در وسط بدن نگه دارد.
به علاوه این که به نوزاد اجازی می دهد به راحتی در هر دو جهت نگاه کند. درمان کج گردنی با هدف کاهش موانع و افزایش استقلال مراجعین بوسیله انواع روش های توانبخشی مناسب هر فرد انجام می گیرد. به دلیل توانایی محدود کودک در حرکت دادن سر، دور از انتظار نیست که نوزادان مبتلا از زمان های رو به شکم خوابیدن خود خوششان نیاید. در نتیجه، رشد حرکتی درشت (gross motor) آن ها ممکن است به تأخیر بیافتد. یک متخصص کاردرمانی تاخیر حرکتی همچنین در رسیدگی به هرگونه تاخیر حرکتی ناگهانی کمک می کند تا فرزند شما به مسیر اصلی رشد خود بازگردد!
احتمال دارد کودکتان دچار بدشکلی سر بشود که با مسئله کج گردنی او همراه باشد. بنابراین در پروسه درمان کج گردنی به برنامه بهبود موقعیت یابی جهت اصلاح فرم سر فرزندتان هم توجه خواهد شد. در دوران نوزادی، استخوان های جمجمه هنوز به یکدیگر متصل نشده اند. از طریق تکنیک های موقعیت یابی کاردرمانی در درمان تورتیکولی، می توان این استخوان ها را تحت تأثیر قرار داد که تقریباً تا یک سالگی به مکان مناسب خود منتقل شوند.
سخن پایانی
بنابراین مداخلات کاردرمانی در کج گردنی نوزاد با هدف شل کردن عضلات منقبض گردن درگیر انجام می شود. درمان شامل برخی وسایل فیزیکی، تمرینات کششی و سایر پیشنهادات متخصص کاردرمانی خیابان دماوند تهران است. در اکثر افراد، کج گردنی طی چند روز تا چند هفته برطرف می شود. برای دریافت مشاوره، رزرو آنلاین یا وقت ویزیت با شماره های درج شده در وب سایت تماس بگیرید.
بدون دیدگاه