کاردرمانی تاخیر حرکتی و درمان آن

کاردرمانی تاخیر حرکتی از جنبه های مهم توانبخشی کودکان در حیطه جسمی و حتی ذهنی است. اختلال تاخیر در حرکت وقتی است که بچه قادر به غلتیدن، سینه خیز رفتن، راه رفتن و …در زمان های مورد انتظار خود نباشد. خدمات توانبخشی به انجام مداخلاتی در این زمینه می پردازد. فعالیت حرکتی درشت حرکات بزرگی هستند که از بازوها، پاها و تنه استفاده می شود. فعالیت حرکتی ظریف حرکات کوچکی مانند نگه داشتن مداد رنگی یا برداشتن اشیای کوچک است. کودکان می توانند در مهارت های حرکتی درشت، مهارت های حرکتی ظریف یا هر دو تاخیر داشته باشند.

کاردرمانی در این زمینه ها مداخلات بسیار خوب، کاربردی و موثر انجام می دهد. در ادامه شما را با روش های توانبخشی کاردرمانی در کلینیک توانبخشی همراه در شرق تهران در تاخیر حرکتی و همچنین علائم، ارزیابی و تشخیص آن آشنا می کنیم.

تاخیر حرکتی چیست؟

یکی از مشکلاتی که کودکان را درگیر می کند، تاخیر حرکتی است. یعنی آن ها قادر نیستند اقدامات و فعالیت های متناسب با شرایط سنی خود خود را در نقاط عطف رشد خود انجام دهند. حتی شاید این کودکان در مقایسه با همسالان خود تاخیر در رشد مهارت های حرکتی و جسمی داشته باشند. تاخیر حرکتی به دو دسته خفیف و شدید دسته بندی می شود.

به معنای دیگر، این رخداد در کودکان به تاخیر در رشد و توسعه مهارت های طبیعی حرکتی که مربوط به سن مروبط می شود. کاردرمانی تاخیر حرکتی موجب می شود که حرکات اساسی بدن مانند راه رفتن، دویدن، پرتاب کردن و گرفتن، تعادل و دیگر کارکردهای مرتبط با دست و پا بهبود یابند.

تأخیر حرکتی یکی از چندین مشکلی است که در کودکان روی می دهد. به این صورت که آن ها نمی توانند فعالیت و اقدامات متناسب با شرایط سنی خود را در زمان مناسب انجام دهند یا اینکه در مقابسه با هم سالان خود، تاخیر دارند. تاخیر حرکتی خود به دو نوع خفیف و شدید تقسیم بندی می شود.

علت تاخیر حرکتی در کودکان

تاخیر در رشد و حرکت در کودکان متاثر از عوامل متعددی است. اما مهم ترین آن ها را در ادامه آورده ایم:

• ممکن است برخی از کودکان تحت تاثیر عوامل ژنتیکیبا توانایی حرکتی کمتری متولد شوند.
• مشکلاتی مانند فلج مغزی، مشکلات ساختاری استخوانی، بیماری های عضلانی می توانند به تاخیر در حرکت و رشد کودکان منجر شوند.
• اگر کودک در محیطی رشد کند که با کمبود تحرک و فعالیت مواجه باشد، ممکن است با تاخیر در رشد حرکتی مواجه شود. نبود امکانات و ابزار مناسب برای بازی و تحرک، نبود فضای مناسب برای بازی، محدودیت ها و فشارهای محیط هم می توانند موجب تاخیر در حرکتی در کودک شوند.
• ممکن است کودکان با مشکلات عصبی – رشدی که بر روی توانایی های شناختی و جسمی آن ها تاثیر می گذارند روبرو شوند. اختلالات طیف اوتیسم، اختلال بیش فعالی (ADHD) و نقص توجه و تمرکز و سایر اختلالات را می توان نام برد.
• کودکانی که با مشکل در پردازش حسی یا تکامل ناقص سیستم عصبی مواجه هستند اغلب توانایی های حرکتی آن ها تحت تاثیر قرار می گیرد. کلینیک کاردرمانی کودکان در شرق تهران با برخورداری از تیم تخصصی کاردرمانی تاخیر حرکتی فعالیت می کند.

علائم تاخیر حرکتی در کودکان

کودکی که دچار تاخیر حرکتی Gross است، حرکاتی را که کودکان هم سنشان دارند، انجام نمی دهند. در زیر لیستی از فعالیتهای حرکتی Gross و سنی که کودک معمولاً آنها را انجام می دهد آورده شده است:

• ۲ ماه: سر و قفسه سینه را در حالی که روی شکم خوابیده بلند می کند.
• ۶ ماه: از پشت به شکم می چرخد. بدون کمک می نشیند.
• ۱۲ ماهگی: بدون کمک راه می رود و می ایستد.
• ۲ سال: روروک مخصوص بچه ها یا اسباب بازی بدون پدال؛ پرش
• ۲ سال و نیم: کودک باید بتواند یک خط عمودی یا خط افقی را ترسیم کند. درب را برداشته یا پیچ کند. برگه های یک را باید بتواند ورق بزند. بلوک های را در یک برج قرار دهد.
• ۳ سالگی: کودک باید بتواند در کشیدن دایره از شما تقلید کند. ۱۰ بلوک در یک برج بگذارد و با قیچی کودک باید بتواند کاغذ را برش بزند.
• ۴ سالگی: کودک طبیعی ۴ ساله باید بتواند تصویری از شخص بکشد یا باید بتواند دکمه های بزرگ یا متوسط را بکشد.

یادآوری می کنیم که تاخیر در گفتار هم می تواند نشانه تاخیر حرکتی باشد. چون در گفتار از حرکات دهان، لب ها و زبان بایستی استفاده کند. گفتنی است، کودکان بسیاری سالم هستند و حتی ممکن است این برنامه را هم رعایت نکنند و مهارت های حرکتی معمولی هم داشته باشند. این متخصص کاردرمانی تاخیر حرکتی است که می تواند عضلات و حرکات کودک را بررسی کند و ببیند آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. همچنین کاردرمانگر در مورد این که کودک چه کاری انجام می دهد یا نمی دهد هم سوالاتی مطرح می کند.

انواع تاخیر حرکتی

همان طور که قبلاً اشاره کردیم، تاخیر حرکتی در کودکان به دو نوع خفیف و شدید دسته بندی می شود. توصیه می شود والدین با این موارد آشنایی بیشتری داشته باشند.

کاردرمای تاخیر حرکتی | تاخیر حرکتی خفیف 

این نوع تاخیر حرکتی به دلیل مشکلات فیزیولوژیکی از قبیل مشکلات عصبی یا عضلانی اتفاق می افتد. مثلاً کودک قادر نیست فعالیت های ساده ای مانند نگه داشتن اشیاء را انجام بدهد. حتی ممکن است کودک انگشتان دست را برای تکان دادن با تاخیر حرکت دهد. همچنین این تاخیر ممکن است در مهارت های گفتاری کودکان هم رخ بدهد.

فراموش نکنید کودکان طبق برنامه های خود و منحصر به فرد رشد می کنند. بعضی از کودکان زودتر از دیگران از مداد رنگی استفاده می کنند یا اسباب بازی را بر می دارند. تعدادی از کودکان با تاخیر حرکتی، قادر به انجام فعالیت هستند اما این فعالیت ها را دیرتر از سایر کودکان هم سن خود انجام می دهند. 

گاهی ممکن است تاخیر حرکتی به دلسل مشکلاتی مانند ناتوانی در رشد و اوتیسم همراه باشد. در این موارد، کاردرمانگر کودک به کمک والدین می آید تا بفهمند تاخیر حرکتی کودک جای نگرانی دارد یا خیر. در هر بار مراجعه، او در مورد مهارت های حرکتی و رشد طبیعی کودک از شما سوالاتی می پرسد. اگر نگرانی وجود داشته باشد، متخصص کاردرمانی اوتیسم، کودک ۱۸ تا ۲۴ ماهه را برای غربالگری کاندید می کند. توصیه می کنیم والدین یا مراقبین کودک در ملاقات های تنظیم شده در مرکز کاردرمانی مورد نظر خود، حضور داشته باشند تا مشکلات کودک هر چه سریع تر برطرف شود.

کاردرمانی تاخیر حرکتی | تاخیر حرکتی شدید

این تاخیر بر اثر بروز بیماری ها یا اختلالات مغزی روی می دهد. تشخیص تاخیر حرکتی شدید در مهارت ها فاغلب با انجام تصویربرداری های مغزی مشخص می شود.درواقع، کودکان با تاخیر حرکتی خفیف می توانند به زندگی عادی برگردند اما این کودکان نمی توانند. قطعاً مراجعه به مرکز کاردرمانی تاخیر حرکتی برای این کودکان الزامی است تا عوارض ثانویه در حرکات و راه رفتن برایشان روی ندهد.

روش های درمان تاخیر در رشد کودکان

کاردرمانی، یکی از روش های درمان تاخیر حرکتی است. در طی فرآیند کاردرمانی تاخیر حرکتی، متخصص بسته به شرایط کودک تمریناتی را در نظر می گیرد. این برنامه ها به صورت مدون و برنامه ریزی شده انجام می شوند. در طول مدت کاردرمانی هم ارزیابی ها توسط متخصصین انجام می شود تا مشکل کودک در سریع ترین زمان ممکن حل شود.

معمولاً کودکانی که تاخیر حرکتی خفیف دارند بین ۱۰ تا ۱۵ جلسه به کاردرمانی تاخیر حرکتی نیاز دارند تا به شرایط نرمال برسند. ممکن است کودکانی که تاخیر حرکتی خفیف دارند در طولانی مدت و بدون کاردرمانی بهبود یابند، اما برای کودکان با تاخیر حرکتی شدید مراجعه به یک مرکز توانبخشی خوب مانند مرکز توانبخشی شرق در خیابان دماوند، ضرورت دارد. عدم مراجعه به موقع می تواند عوارضی مانند اشتباه انجام دادن کارها یا کلامزی را برای کودک در پی داشته باشد.

تاثیر کاردرمانی در رشد کودکان تاخیر حرکتی

روش های درمانی در کاردرمانی تاخیر حرکتی شامل چند مرحله است که در ادامه به آن ها پرداخته ایم.

تشخیص و ارزیابی کاردرمانی تاخیر حرکتی

برای ارزیابی تاخیر حرکتی، کاردرمانگر حرکت کودک را مشاهده می کند و بسته به سن کودک، از کودک می خواهد حرکات خاصی را انجام دهد. او همچنین عضلات کودک را بررسی می کند. در برخی موارد، تاخیر حرکتی gross نشانه یک مشکل جدی تر است.

کاردرمانگر کمک می کند تا والدین بدانند تاخیر حرکتی کودکشان نگران کننده است یا خیر. آنان معتقدند آگاهی والدین برای رشد و پیشرفت فرزندشان بسیار مهم است. مشارکت آن ها یکی از مولفه های اصلی در تمام برنامه های درمانی است. به همین خاطر در ارزیابی های خود با والدین هم مصاحبه خواهند کرد.

توانبخشی کاردرمانی تاخیر حرکتی

یک متخصص در مرکز کاردرمانی خیابان دماوند تهران می تواند کودک شما را در رابطه با تأخیر در انواع رشدها درمان کند. کاردرمانگران در مقایسه با آنچه در کودک هم سن خود انتظار می رود چگونگی انجام فعالیت را تحلیل می کنند. مداخلات عبارتند از:

• افزایش مهارت های حرکتی gross

به طور مثال این تمرینات می توانند شامل کمک به راه رفتن کودک ازطریق رسیدن به توپی که در جلو پرت شده باشد. لذا کاردرمانگر یا یکی از والدین بالاتنه کودک را به آرامی نگه خواهد داشت و پاهای بچه در تماس با زمین خواهند بود. توجه داشته باشید که روش های توانبخشی کاردرمانی تاخیر حرکتی برای هر کودک با توجه به مشکلات و علل تاخیراتش متفاوت است.

• افزایش مهارت های حرکتی fine
• افزایش استقلال کودک در خانه و محیط بازی با همسالانش
• بهبود اعتماد به نفس و عزت نفس
• افزایش قدرت عضلات که شامل انجام تمریناتی برای افزایش قدرت و کنترل عضلات است تا کودک بتواند تحمل وزن بدن خود را به سمت مخالف تغییر دهد.

بهبود تعادل و هماهنگی

کاردرمانگر با والدین و کودک همکاری می کند تا به اهدافی که مطابق با نیازهای کودک است برسد. هم چنین کاردرمان ممکن است تمرینات خاصی را در خانه برای تشویق فعالیت بدنی بیشتر کودک پیشنهاد کند. در صورت لزوم، کاردرمانی شرق تهران، در تاخیر حرکتی ممکن است برخی وسایل کمکی مثل ارتز، ویلچر یا سایر وسایل تطبیقی را هم پیشنهاد دهد.

مرکز کاردرمانی در شرق تهران

مرکز کاردرمانی شرق تهران از پرسنلی متعهد، مجرب و علمی به همراه تجهیزات به روز توانبخشی برخوردار است که به جامعه توانخواه خدمات رسانی می کند. خدمات این مرکز در حیطه های مختلف و برای بهبود و تعالی سطح عملکرد و استقلال کودکانی است که به ضایعات سیستم عصبی مرکزی مبتلا هستند. مرکز کاردرمانی خیابان دماوند با ارزیابی های دقیق و معاینات تخصصی، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت درمانی را به صورت روشن و واضح تدوین و برنامه ریزی می کند. ارائه اهداف به صورت روشن و ارائه مسیر درمان، روند توانبشخی را سریع تر می کند.

سخن آخر

در این مثله سعی کردیم کاردرمانی تاخیر حرکتی را بهتر بشناسیم. این روش درمانی شامل مجموعه ای از روش ها و فعالیت های شناختی، رفتاری و فیزیکی است که بهبود عملکرد حرکتی کودکان را بهبود می بخشد. کاردرمانی جسمی، توانبخشی های شناختی و رفتاری و کاردرمانی ادراکی و حرکتی و همچنین استفاده از وسایل کمکی و مشاوره خانوادگی در این متد درمانی استفاده می شوند.