ارزیابی سنجش چیست؟
با شروع سال تحصيلي در ايران حدود يك ميليون كودك، آماده ورود به مدرسه ميشوند و بديهي است در بين اين تعداد فراوان كودكان، برخي از ايشان داراي اختلالات و مشكلاتي هستند كه نيازمند توجهات ويژه و آموزشهايي است كه با ديگر كودكان متفاوت خواهد بود.
آزمون سنجش قبل از مدرسه یا آمادگي تحصيلي در بسياري از كشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته است ارزیابی سنجش کشوری برای دانش‌آموزانی که ورودی کلاس اول یا پیش دبستانی هستند یعنی از 5 سال و نیم تا هفت سال انجام میشود. آموزش و پرورش این ارزیابی را از طریق مدارس استثنایی انجام می‌دهد.
معمولا کادری که در آن محیط قرار می‌گیرند کسانی هستند که در زمینه روانشناسی، شنوایی سنجی، بینایی سنجی و پزشک عمومی متخصص هستند. هدف آزمون سنجش این است که در زمان کوتاه‌تری برنامه‌ریزی کاملی برای ارتقای آموزش کودکان داشته باشیم. اگر سنجش به موقع و به درستی انجام نشود، کودکان تایم طلایی درمان اختلالات و مشکلات یادگیری را از دست می‌دهند و در روند آموزش آنها خلل وارد میشود.
آموزش و پرورش حدود دو روز آموزش رایگان ارزیابی برای کادر سنجش در سراسر کشور می‌گذارد، آزمون سنجش از اواسط خرداد در پایگاه‌های مدارس دولتی شروع میشود و تا اواسط مهر طول می‌کشد. تست سنجش مدرسه آنقدر از اهمیت بالایی برخوردار است که بدون انجام آن، امکان تحصیل دانش‌آموز در پایه اول دبستان وجود ندارد و به عبارت دیگر پیش‌شرط ثبت‌نام است.
مزایای آزمون سنجش قبل از مدرسه ؟
مصاحبه و سنجش ورود به مدرسه برای کودک و والدین او از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. والدین تمایل دارند که جهت برخورداری از تحصیلات مناسب، فرزند خود را در بهترین مدرسه ثبت نام کنند. این آزمون سنجش به مسئولین مدرسه کمک می‌کند تا میزان آمادگی کودک جهت ورود به مدرسه را ارزیابی کنند و همچنین سبب میشود تا مسئولین مربوطه علاوه بر مسائل تحصیلی، به طور کلی شناخت بیشتری نسبت به دانش‌آموزان داشته باشند.
با کمک مصاحبه و سنجش ورودی، مسئولین مدرسه از مراحل کلی رشد کودک آگاه می‌شوند. در سنجش ورود به مدرسه مسائلی مانند آگاهی نسبت به محیط اطراف، پیروی از دستورات ساده، حل مسائل ابتدایی، پاسخ به سؤالات مورد نظر، نحوه برقراری ارتباط کودک با همسالان مطرح میشود. مسئولین مدرسه اطلاعات و توانایی‌های کودک
را بر اساس موارد که در ادامه گفته شده ارزیابی می‌کنند. در درجه اول باید فرزندتان را به لحاظ جسمی آماده کنید، حتما در حدود 5 سالگی او را یک چکاپ سلامتی کامل ببرید. تا اگر مشکل بینایی یا شنوایی دارد مشخص و درمان شود. گاهی وقت‌ها خانواده‌ها متوجه کم‌خونی و ضعف جسمی فرزندشان نمی‌شوند و این باعث میشود کودک در جلسه ارزیابی سنجش بی‌حال باشد یا خوابش ببرد.
کارشناسانی که او را معاینه می‌کنند وقتی با عدم پاسخدهی او مواجه شوند او را در آزمون سنجش رد می‌کنند. همانطور که گفته شد به غیر از سلامت جسم، آزمون روانشناسی و یادگیری هم در سنجش کشوری کلاس اول از فرزند شما گرفته میشود. شما باید فرزندتان را برای این بخش از آزمون هم آماده کنید.او باید برای قرار گرفتن در محیط سنجش آماده باشد و با ورود به آنجا شوکه نشود و نترسد. در بخش روانشناسی کودک باید بدون حضور والدین‌اش ارزیابی شود، اما خیلی از کودکان می‌ترسند از مادرشان جدا شوند و ساعت‌ها زمان می‌برد تا راضی شوند و به تنهایی وارد اتاق مشاور شوند.
آزمون سنجش قبل از مدرسه و آمادگی کودکان پیش از ورود به مدرسه
همه والدینی که می‌خواهند فرزندشان را در کلاس اول ثبت نام کنند، باید برای آزمون سنجش کلاس اول ثبت نام کنند. تمامی مدارس دولتی و غیردولتی به شرط داشتن گواهی سنجش کلاس اول فرزند شما را ثبت نام می‌کنند.
برای اینکه فرزند شما در آزمون سنجش کشوری موفق باشد بهتر است قبل از آزمون او را یک چکاپ سلامت جسمانی ببرید، همینطور باید او را با قرار گرفتن در محیط‌های اجتماعی به دور از خانواده مثل پیش دبستانی به مستقل شدن عادت دهید.
همینطور بهتر است آموزش مهارت‌ها و دروس به فرزندتان را از سنین پایین شروع کنید، گرفتن معلم خصوصی ریاضی، زبان و موسیقی از سن 5 سالگی باعث میشود، مهارت‌های فرزند شما افزایش پیدا کند و ذهنی آماده و ورزیده داشته باشد. معلم خصوصی با توجه به شکل یادگیری فرزندتان شیوه تدریس خود را تنظیم می‌کند و از روش‌هایی برای ایجاد علاقه به یادگیری در فرزند شما استفاده می‌کند.
آزمون سنجش کلاس اول از دو بخش پزشکی و روانشناسی تشکیل شده است. در ابتدا در بخش پزشکی فرزند شما را از لحاظ بینایی، شنوایی و حرکتی ارزیابی می‌کنند. سپس در بخش روانشناسی ضریب هوشی و توانایی یادگیری فرزندتان را می‌سنجند. در مرحله اول فرم مربوط به نام نویسی برای کودک پر میشود، سپس بینایی سنجی و شنوایی سنجی انجام میشود.
اگر کودکی مشکل بینایی داشته باشد، او را به چشم پزشک ارجاع می‌دهند تا عینک تهیه کند یا اگر مشکل شنوایی وجود داشته باشد او را به پزشک ارجاع می‌دهند تا مراحل درمانی را طی کنید و اگر به گفتار درمانی یا کاردرمانی نیاز داشته باشد به مراکز توان بخشی ارجاع داده میشود. مثلا پس از این مراحل کودک شما نزد یک گفتاردرمانگر/کاردرمانگر می‌رود.
درمانگر سوالاتی می‌پرسد تا حافظه کوتاه مدت، حافظه بلند مدت، مباحث مفهومی، تکمیلی، تداعی ذهنی و… او را بسنجد. پس از آن پزشک عمومی او را از لحاظ سلامت جسمانی بررسی می‌کند. به این شکل آزمون سنجش کشوری به پایان می‌رسد.
از آنجا که هر مدرسه‌ای روش منحصر به فرد خودش را برای آزمون دارد، نمی‌توان سوال‌ها را از قبل پیش‌بینی کرد و در این قسمت صرفاً برخی پرسش‌ها که در آزمون سنجش قبل از مدرسه بعضی از مدارس مطرح شده جهت آشنایی ذهن خوانندگان بیان میشود :
کودک قبل از ورود به مدرسه باید بتواند:
- خودش را معرفی کند: اسم و فامیل و سن واسم والدین و آدرس تقریبی و شهر محل زندگی.
- روابط خوشاوندی را تشخیص دهد: مثلا بداند خاله چه نسبتی با مادر دارد؟
- رنگ های اصلی را تشخیص دهد: زرد، قرمز، آبی، سبز و ….
- مفهوم عدد را تشخیص دهد: بشمارد، سوال “چند تا” را جواب دهد، مفهوم کمتر و بیشتر را بداند.
- شمارش از 1 تا 20 یا شمارش معلوس قبل و بعد اعداد مثلا قبل از 5 چه عددی است؟
- نام اشکال هندسی را بداند: مثلا مثلث، مربع، دایره و …..
- وعده های غذایی را تشخیص دهد: صبحانه، میان وعده، ناهار، عصرانه و شام.
- مزه ها را تشخیص دهد: شیرینی، تلخی، ترشی، شوری و اخیرا چاشنی.
- شباهت ها را بداند: مثلا شباهت گربه و سگ.
- تفاوت ها را بداند: مثلا تفاوت دختر و پسر.
- مشاغل مهم را نام برد و همچنین توضیح کوتاه راجع به آنها بدهد.
- مفهوم خرید و فروش و پول را تشخیص دهد.
- فصل های سال را بگوید و ویژگی هر فصل را بداند.
- اسم چندتا از مکان ها و شهر ها را بگوید: مثل مدرسه، سینما، مسجد، تهران، اصفهان و مشهد
- حرکات درشت را انجام دهد: مثل دویدن، پریدن، لی لی کردن، بز و بسته کردن بند کفش، باز و بسته کردن دکمه های لباس و انداختن توپ در سبد.
- حرکات ظریف را انجام دهد: مثلا مداد دست گرفتن و مهره نخ کردن.
- شعر بخواند و داستان بگوید.
- نقاشی بکشد و توضیح دهد که چه نقاشی ای کشیده است.
- کاربرد اشیا را بگوید: مثلا کاربرد لیوان، کاربرد قاشق، کاربرد چتر و ….
- حدس بزند: مثلا در پاسخ به سوال: “یک میوه نام ببرید که پوست آن سبز است و خیلی بزرگ می باشد و هسته دارد” کودک بگوید: هندوانه.
- اطلاعات عمومی داشته باشد: مثلا در پاسخ به سوال: “سلطان جنگل چه حیوانی است؟” کودک بگوید: شیر.
- حل مساله انجام دهد: مثلا اگر بیسکوئیت بالای کابینت را بخواهیم و یک صندلی داشته باشیم، چگونه بیسکوئیت را دریافت کنیم؟ کودک بگوید: به بالای صندلی رفته و بیسکوئیت را برمیداریم.
- سمت چپ و راست بدن را تشخیص دهد.
- دستورات پیچیده را انجام دهد: مثلا بتواند با دست راست گوش چپ را بگیرد.
- نقاشی ناقص را کامل کند.
- اشتباهات تصویر را تشخیص دهد: مثلا در شب نباید خورشید در آسمان باشد و ماه و ستاره باید جایگزین آن شوند.
- سوال “چرا” را جواب دهد: مثلا در پاسخ به سوال: “چرا از عینک استفاده میکنیم؟” کودک بگوید: از عینک استفاده میکنیم تا بهتر ببینیم و یا چون خوب نمیتوانیم ببینیم از عینک استفاده میکنیم.
- داستان یا جمله را تکمیل کند: مثلا یک پسری بوده که بالای درخت رفته اما ناگهان ……. کودک در پاسخ بگوید: پسرک افتاد یا بسیار بهتر آن که بگوید پسرک افتاد و گریه کرد یا پاها و دستانش درد گرفتند و باید به دکتر برود.
- مقوله بندی انجام دهد: مثلا اسم چند تا میوه، حیوان، وسیله خانه و … را بگوید و یا بتواند کارت های مربوط به هر مقوله را از یکدیگر جدا کند.
- بتواند یک کلمه را تعریف کند: مثلا در پاسخ به سوال: “تلویزیون چیست؟” کودک بگوید: وسیله ای که با آن فیلم/کارتون تماشا میکنیم یا به اخبار گوش میدهیم یا در پاسخ به سوال: “عینک چیست؟” کودک بگوید: وسیله ای که با آن بهتر میبینیم.
- تمرین حافظه شنیداری را انجام دهد: مثلا ما چند اسم میگوییم و کودک باید چندبار بعد از ما تکرار کند.
- تمرین حافظه دیداری را انجام دهد: مثلا ما چند مرکب رنگی روی هم میگذاریم و کودک باید بتواند مشابه شکل ما درست کند.
کودکانی که در آزمون سنجش رد شده‌اند باید در بازه زمانی حدود سه ماهه به مرکز استثنایی مراجعه کنند تا دوباره مورد ارزیابی قرار بگیرند. در برخی از اوقات کودکان بخاطر اضطراب جدا شدن از مادر نمی‌توانند به سوالات پاسخ بدهند یا ممکن است آموزش‌های ضروری که تا قبل از 7 سالگی و در مهدکودک باید دریافت می‌کرده‌اند را نداشته‌اند.
در این موارد می‌توانید با کم کردن اضطراب فرزندتان و دادن آموزش‌های لازم که در بالا ذکر شده است، برای آزمون دوم مراجعه کنید. ممکن است فرزند شما به دلیل غنی نبودن آموزش‌هایی که تابحال دیده است، در آزمون رد شده باشد، هر کودکی باید به صورت نرمال آموزش‌هایی را تا قبل از 6 یا 7 سالگی ببیند، اما گاهی اوقات خانواده‌ها به دلیل برطرف کردن بیش از حد نیازهای فرزندشان یا بی‌توجهی بیش از حد به او اجازه یادگیری مهارت‌های لازم را به او نمی‌دهند. برخی از خانواده‌ها هم فرزندشان را در پیش دبستانی‌هایی ثبت نام می‌کنند که واحدهای درسی لازم را به کودکان آموزش نمی‌دهند.به این ترتیب امکان رد شدن چنین کودکی در آزمون سنجش کلاس اول زیاد است.
در این موارد بهتر است در مدت زمان سه یا چهارماهی که تا آزمون دوم وقت دارید، برای فرزندتان یک معلم خصوصی ابتدایی بگیرید. معلم خصوصی با ارزیابی کودک شما به راحتی متوجه میشود اشکال کار از کجاست و مهارت‌های لازم را به او آموزش می‌دهد. همینطور معلم خصوصی به شما خواهد گفت که آیا درواقع کودک شما مشکل یادگیری دارد یا استثنایی است یا اینکه به دلیل برخوردار نبودن از آموزش‌های لازم در آزمون سنجش کلاس اول رد شده است.
او همچنین برنامه آموزشی مفیدی برای فرزند شما خواهد چید تا واحدهای لازم را به او آموزش دهد. انجام مصاحبه‌های تمرینی پیش از زمان سنجش ورودی، سبب تقویت روحیه کودک برای شرکت در مصاحبه میشود. موفقیت کودک در سنجش ورودی برای والدین از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که والدین تمایل دارند کودک در بهترین مدرسه به تحصیل مشغول شود. به این منظور، زمانی را برای بررسی و مرور سؤالات آزمون و پرسش از کودک اختصاص دهید. تلاش کنید که روند مصاحبه را برای کودک جذاب و سرگرم‌کننده جلوه دهید.
در اغلب اوقات روانشناسی که کار ارزیابی روانی کودکان را در آزمون سنجش کشوری انجام می‌دهد، به تست‌ها و نمراتی که در این آزمون تعیین میشود، بسنده می‌کند و مشکلاتی مثل پایین بودن ضریب هوشی، دیرآموزی، عدم تمرکز، اختلال یادگیری و… در این آزمون‌ها سنجیده نمی‌شود. به همین دلیل در برخی موارد بعد از اینکه دانش‌آموز وارد مدرسه میشود، معلم به والدین اطلاع می‌دهد که فرزند شما دیرآموز است. اما والدین معتقدند چون فرزندشان در آزمون سنجش کشوری قبول شده است، مشکل یادگیری و هوشی ندارد.
به همین دلیل بهتر است والدین فرزندانشان را از 3 تا 5 سالگی نزد یک مشاور یا روانشناس کودک ببرند، تا او یک ارزیابی کلی در مورد فرزندشان انجام دهد. خیلی از مشکلات مانند اوتیسم، شبه اوتیسم، اختلال یادگیری، بیش فعالی و… مشکلاتی است که خانواده متوجه آن نمی‌شوند و اقدامی برای آن نمی‌کنند. تا اینکه فرزندشان بزرگ میشود و مدرسه می‌رود سپس این مشکلات مشخص میشود. در صورتی که مشکلاتی مانند اوتیسم و شبه اوتیسم از سه سالگی توسط متخصص تشخیص داده میشود و هر چه زودتر اقدام شود بهتر است.
بدون دیدگاه