علت دیر گردن گرفتن نوزاد چیه؟

دیر گردن گرفتن نوزاد یکی از اولین مراحل مهم رشد حرکتی در نوزاد است که نشان دهنده تقویت عضلات گردن و کنترل سر است. این توانایی به نوزادان اجازه می دهد تا دنیای اطراف خود را بهتر ببینند و کشف کنند. مسلم است که دیدن اولین کارها در نوزاد برای والدین بسیار دلپذیر و هیجان انگیز است. یعنی اولین شیردهی، اولین حمام، اولین باری که به تنهایی می نشیند و اولین باری که گردن می گیرد همواره در خاطر والدین می ماند. در این مطلب به علل دیر گردن گرفتن نوزادان و عوامل موثر در این فرآنید و راهکارهای تقویت گردن نوزاد می پردازیم. همچنین نقش کاردرمانی در بهبود این تاخیر را هم بررسی می کنیم. پس لطفاً با ما تا انتهای مطلب همراهی کنید.

مراحل رشد گردن گرفتن در نوزادان

در هنگام تولد، گردن نوزاد نسبتاً ضعیف است. با مرور زمان مهارت های حرکتی و عضلانی در نوزاد رشد می کنند. سپس در یک ماهگی فنوزاد می تواند بدون کمک سرش را بالا را نگه می دارد. گردن گرفتن نوزاد ممکن است حتی سریع تر هم اتفاق بیافتد. یعنی برخی از نوزادان در چند هفته نخست پس از تولد می توانند برای مدت کوتاهی سر خود را بالا نگه دارند. اما تا زمانی که نوزاد قادر نباشد برای مدت طولانی گردن خود را نگه دارد، بهتر است از سر و گردن او حمایت کنید.

در این قسمت شما را با مراحل گردن گرفتن در نوزادان آشنا می کنیم. با توجه به موارد ذکر شده دیر گردن گردن نوزاد را متوجه خواهید شد.

چه زمانی نوزاد باید گردن بگیرد؟

گردن گرفتن نوزاد معمولاً در سه مرحله اتفاق می افتد:

• زمان تولد تا 3 ماهگی: در مرحله اول، نوزاد به کمک شما نیاز دارد تا سر خود را بالا بیاورد و برای مدت کوتاهی نگه دارد. یعنی عضلات گردن او هنوز ضعیف هستند و نیاز به حمایت دیگران دارد.
• 3 تا 6 ماهگی: در دومین مرحله، نوزاد قادر است سر خود را برای مدت طولانی تری بالا نگه دارد و در هنگام دمر خوابیدن، تلاش می کند که سر و سینه اش را از زمین بلند کرده و بالا بیاورد.
• 6 تا 9 ماهگی: در مرحله نهایی، نوزاد به طور کامل می تواند سر خود را کنترل کرده و در حالت نشسته، سر خود را به راحتی به اطراف می چرخاند و نگاه می کند.

عوامل مؤثر بر زمان گردن گرفتن نوزاد

در گردن گرفتن نوزاد عوامل مختلفی می توانند تاثیرگذار باشند، ازجمله:

• محیط: تحقیقات نشان داده است نوزادانی که بیشتر در حالت دمر قرار می گیرند، فرصت بیشتری برای تمرین عضلات گردن داشته و زودتر گردن می گیرند.
• ژنتیک: برخی از نوزادان به طور طبیعی خیلی سریع تر از دیگران می توانند گردن بگیرند.

دلایل دیر گردن گرفتن نوزاد

مشکلات کنترل سر و گردن و مواردی مانند دیر گرفتن نوزاد ،بسیار نادر هستند. اگر با کودک خود تمرین کنید و به طور پیوشته پیشرفت او را زیر نظر داشته باشید، نوزاد در کمترین زمان ممکن گردن خواهد گرفت. اما یکی از دلایل شایع شل بودن عضلات گردن نوزاد و ناتوانی او برای گردن گیری در سن مناسب، ضعیف بودن عضلات گردن و کند بودن رشد نوزاد است. البته عوامل دیگری هم برای علت دیگر گرفتن نوزاد می توانیم ذکر کنیم:

• وزن کم نوزاد در هنگام تولید
• فلج مغزی
• دیستروفی عضلانی
• تاخیر در رشد حرکتی
• سن پایین مادر در زمان بارداری
• اختلال عصبی – عضلانی
• بیماری های عفونی در نوزاد مانند مننژیت
• بیماری های عفونی مادر در زمان بارداری

پس توجه داشته باشید که رسیدن به نقاط عطف رشد که به صورت جدول تکاملی از طرف پزشک اطفال در اختیارتان قرار داده است، راهنمای خوبی است تا اگر حس کردید نوزادتان تاخیر زیادی در رشد و گردن گرفتن دارد، حتما ًبا پزشک متخصص نوزاد در میان بگذارید.

راهکارهای کمک به تقویت گردن نوزاد

فراموش نکنید که رشد عضلات گردن نیاز به زمان دارند، اما با استفاده از چند تکنیک می توانید به نوزاد خود در تقویت عضلات گردن و کنترل قوی سر کمک کنید. این موارد عبارتند از:

• گردن نوزاد را حمایت کنید

مهم ترین نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که، تا زمانی که شیرخوار کنترل کامل سر را پیدا کند باید مراقب گردن او باشید. مطمئن شوید که هر زمان او را در آغوش می کشید همیشه از سر او حمایت می کنید. به معنای دیگر، هرگز او را بدون پشتیبان مناسب برای سر و گردن در صندلی قرار ندهید.

• نوزاد خود را به شکم بخوابانید

سعی کنید هر روز نوزاد را 5 تا 10 دقیقه به شکم بخوابانید تا بتواند گردن بگیرد. حتی اگر شیرخوار این کار را دوست ندارد حتماً این کار را انجام دهید. بهترین تمرین برای تقویت عضلات سر و گردن در نوزادان، دمر خواباندن نوزاد شیرخوار است.

• برای کنترل گردن نوزاد با او تمرین کنید

یک تمرین عالی برای دیر گرفتن گرفتن نوزاد این است که او را در حدود 3 تا 4 ماهگی بنشانید و به او اجازه بدهید تا گردن بگیرد. درنتیجه، نوزاد به تدریج روی سر و گردن خود کنترل پیدا می کند. مطمئن شوید که در حالت نشسته، کودک در معرض غلت زدن نباشد. دیگر این که در همین حالت هم از سر کودک پشتیبانی کنید.

• با نوزاد خود راه بروید

کودک را در آغوش گرفته و یا او را در کالسکه گذاشته و راه بروید. می توانید به آرامی بدوید و این کار به تقویت عضلات نوزاد کمک می کند. قطعا ًاگر شیوه های گردن گرفتن نوزاد کمکی نکرد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نقش کاردرمانی در بهبود تأخیر در گردن گرفتن نوزاد

استفاده از تکنیک های کاردرمانی برای دیر گردن گرفتن نوزاد و کنترل سر شیرخوار، یکی از موثرترین روش های بهبود شناخته می شود. تکنیک های کاردرمانی جسمی – حرکتی نقش بسیار مهمی در تقویت عضلات گردن و شناساندن مرکز ثقل بدن به نوزادان ایفاء می کند. پس از این تمرینات است که کودک با تاخیر در گردن گرفتن می تواند دست ها و پاهایش را به طرف دهان بیاورد. در پی این تمرینات همچنین عضلات لالاتنه و پایین تنه نوزاد هم زمان شروع به رشد و تقویت می کند. توصیه می شود پس از این که این تمرینات و نحوه صحیح اجرای آن ها را فرا گرفتید، می توانید در منزل هم انجام دهید.

3 تمرین مفید برای گردن گرفتن نوزاد

کاردرمانگران برای درمان تاخیر گردن گرفتن نوزادان از این تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات کودک استفاده می کنند. در این جا به چند تمرین ساده که در کاردرمانی کاربرد بالایی دارد اشاره می کنیم. اما اجرای تمرینات پیشرفته یا تمرین برای نوزادی که مشکل جدی مانند فلج مغزی دارد، حتماً بایستی زیر نظر و با اجازه کاردرمانگر انجام شود.

کاردرمانگران و متخصصان معتقد هستند، انجام این تمرینات بدون مشاوره می تواند آسیب جدی بیشتری به گردن نوزاد وارد می کند. همه تمرینات و ازجمله تمرینات پیشرفته را می توانید پس از یادگیری و تسلط در انجام آن ها در خانه با احتیاط کامل انجام دهید.

تمرین اول در دیر گردن گرفتن نوزاد

روی زمین یک پتو پهن کنید و نوزاد را به شکم روی آن بخوابانید. ممکن است نوزاد کمی شیر استفراغ کند. این مسئله طبیعی است و اهمیت چندانی ندارد. او را تشویق کنید تا سرش را بالا بیاورد و به سمت شما نگاه کند. می توانید برای جلب توجه و علاقه او از جغجغه یا اسباب بازی مورد علاقه اش استفاده کنید.

تمرین دوم برای دیر گردن گرفتن نوزاد

این تمرین برای دیر گردن گرفتن نوزاد و تقویت عضلات گردن مفید است. ابتدا کودک را روی پتو و روی زمین بخوابانید. اسباب بازی های مورد علاقه اش را در اطرافش بچینید. این کار باعث می شود که سرش را برای پیدا کردن اسباب بازی مورد علاقه اش بچرخاند و عضلات گردنش را به کار گیرد.

تمرین سوم برای دیر گردن گرفتن نوزاد

در این تمرین هم کودک را به پشت بخوابانید. دو دست یا بازوهای او را بگیرید و کمک کنید در وضعیت نیمه نشسته قرار بگیرد. این تمرین به عضلات گردن کودک برای نگه داشتن سرش کمک می کند. این کار را روزی چند بار و به مدت چند دقیقه انجام دهید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

گردن گرفتن همان طور که در پاراگراف های بالا اشاره کردیم، بخشی از تکامل و رشد حرکتی نوزادان است. نوزاد ممکن است دچار تاخیر حرکتی شده و سفت شدن گردن او به تاخیر بیافتد. البته ممکن است این تاخیر علت نگران کننده ای هم نداشته باشد. اما از طرفی می تواند علامت بروز مشکلات جدی هم باشد که نیاز به رسیدگی دارند.

از طرف دیگر، گردن گرفتن نوزاد برای بقیه مهارت های حرکتی نوزاد مانند خزیدن، بلعیدن غذای معمولی، چرخیدن، و نشستن روی صندلی اهمیت بسیاری دارد. اگر این مرحله کامل نشود، کودک نمی تواند مراحل بعدی را مانند همسالان خود با موفقیت پشت سر بگذارد.

معمولاً یک نوزاد 3 ماهه باید بتواند تا حدودی گردنش را کنترل کند. اما اگر گردن گرفتن نوزاد تا 4 ماهگی به تاخیر افتاد، باید برای بررسی علت آن به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر نوزادتان در اوایل 6 ماهگی تمایلی به نشستن هم ندارد و از عقب می افتد و نمی تواند سرش را نگه دارد باید دیر گردن گرفتن نوزاد را جدی بگیرید.

به اختصار می توان علائم گردن گرفتن نوزاد را در موارد زیر خلاصه کرد:

• بالا آورن سر و نگه داشتن آن برای مدت کوتاه
• بلند کردن سر و سینه در حالت دمر
• کنترل سر به طور کامل در حالت نشسته
• چرخاندن سر به طرفین در حالت نشسته

مرکز کاردرمانی در شرق تهران

والدین و مراقبین در صورت مشاهده تاخیر در گردن گرفتن نوزاد، بهتر است با پزشک متخصص اطفال یا کاردمانگران در مراکز توانبخشی مشورت کنند. آن ها می توانند وضعیت کودک را ارزیابی و علت دیر گردن گرفتن نوزاد را تشخیص داده و در صورت نیاز، درمان مناسب را تجویز می کنند. با توجه به حمایت و تشویق شماف کودک می تواند به راحتی این مرحله را پشت سر بگذارد و به سوی استقلال حرکتی بیشتر پیش برود.

کاردرمانگران متخصص و مجرب مرکز همراه در شرق تهران می توانند با طراحی تمریناتی تخصصی برای تاخیر در گردن گرفتن به کودک شما کمک کنند. برای مراجعه یا مشاوره تخصصی می توانید از طریق شماره های تلفن که در وب سایت آمده است، اقدام نمایید.

نکته آخر

بی شک، گردن گرفتن دستاوردی مهم و هیجان انگیز در مسیر رشد نوزاد است. این توانایی به کودک امکان می دهد که جهان را از زوایای مختلف ببیند و کشف کند. همچنین این توانایی نتیجه تقویت تدریجی عضلات گردن و کسب کنترل بر سر است. کودک برای عبور موفقیت آمیز از این دوران نیاز به تمرین، تکرار و حمایت والدین دارد. اگر کودکی به هر دلیلی نیاز به حمایت داشته باشد، پزشک متخصص و درمانگر توانبخشی با صبر و حوصله، تمرینات مناسب هر کودک را طراحی کرده و کودک به زودی با انجام این تمرینات قادر خواهد بود سر خود را بالا نگه دارد. این دوران سرآغاز استقلال حرکتی و کشف توانایی های جدید در کودک است.