درمان اختلال تمرکز در کودکان به عنوان رشته اصلی برای مداخله درمانی در نظر گرفته می شود. کاردرمانی می تواند پیشنهادات و درمان های مفیدی را برای این کودکان فراهم کنند. کمبود توجه به نحوی روی کودک تاثیر می گذارد که او توانایی انجام یک فعالیت یا فعالیت های چندگانه را نخواهد داشت. آگاهی از علائم و نشانه های این اختلال کمک می کند که شما نشانه های موجود در کودکتان را به راحتی تشخیص دهید.
متخصصین کاردرمانی در شرق تهران برخی مهارت های خاص را در کودک شما بهبود می دهند. این مهارت ها می توانند شامل سازماندهی کردن، توانایی انجام فعالیت های روزمره زندگی و… باشند. در ادامه شما را با این علائم و مهارت ها آشنا خواهیم کرد. کاردرمانی از موثرترین درمان های توانبخشی برای کمک به این کودکان است.
اختلال توجه و تمرکز کودکان
اگر بخواهیم تعریف ساده و روشنی از توجه ارائه دهیم، باید بگوییم که توجه کردن یعنی توانایی متمرکز ماندن بر روی یک فعالیت با وجود انواع محرک های مزاحم. توجه یا همان attention از کارکردهای بسیار سطح بالا و اجرایی است. این عملکرد تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. به عنوان مثال:
- علاقه: اگر کودکی فعالیتی را دوست نداشته باشد به آن توجه نمی کند.
- انگیزه: اگر کودک برای انجام فعالیت فعالیت انگیزه نداشته باشد و یا آن فعالیت برای او چالش برانگیز نباشد به آن توجه نمی کند.
- یکپارچگی حسی: کودکی که از یکپارچگی حسی خوبی برخوردار نباشد، به میزان زیادی از توانایی توجه و تمرکز کردن او کاسته می شود.
درمان اختلال تمرکز در کودکان یا کاردرمانی کودکان کم توجه از مداخله های بسیار مهم در کاردرمانی ذهنی است. درواقع، کم توجهی، زیر مجموعه ای از اختلال بیش فعالی است و برای بسیاری از والدین بسیار آشنا است. باید بدانیم که بی توجهی و عدم تمرکز می تواند جنبه های مختلف کودک حتی بازی و استراحت او را تحت تاثیر قرار بدهد.
این نقص از سنین پیش دبستانی و دبستانی قابل تشخیص است. در این سنین نیاز است تا کودک مهارت های جدید اجتماعی و تحصیلی را بیاموزد. در نتیجه اگر توجه و تمرکز نداشته باشد در انجام وظایف خود دچار چالش هایی می شود. درمان اختلال تمرکز در کودکان به وسیله کاردرمانی نقص توجه، این مشکلات را کاهش می دهد و به کودک کمک می کند تا در ابعاد مختلف زندگی به موفقیت برسد.
علائم اختلال تمرکز در کودکان
کودکانی که به اختلال تمرکز و توجه مبتلا هستند، علائم زیر را از خود بروز می دهند:
- سختی در سازماندهی کردن کارها
- به راحتی حواسشان پرت می شود، به ویژه در کارهای مشکل تر.
- این مسئله که او به دستورالعمل ها توجهی ندارد را از جانب دیگران دریافت می کند.
- مداوم در کلاس مورد تذکر واقع می شوند.
- نمی توانند مانند هم سالان خود وقت مشخصی را صرف بازی کردن کنند.
- آگاهی ضعیفی از روابط بین فردی با هم سالانشان دارند.
- توجه کمی به جزئیات یا دستورالعمل ها دارند که نیازمند کاردرمانی در اختلال توجه و تمرکز هستند.
- حافظه ضعیف برای مکالمات، دستورالعمل ها یا رویدادهای اخیر دارند.
- مشکل در سازماندهی کردن برای ترک خانه، آماده شدن برای مدرسه یا لباس پوشیدن دارند. کلیه این موارد نیاز به درمان اختلال تمرکز در کودکان دارند. یکی از بهترین مراکز شرق تهران، کلینیک توانبخشی همراه در شرق تهران است.
آیا بی تمرکزی کودک نشانه بیماری است؟
یکی از ارکان مهم زندگی همه انسان ها، توجه است. یعنی از ابتدایی ترین رفتارها تا سطوح بالاتر مانند رسیدن به اهداف شخصی، رشد در ابعاد روحی و روانی نیازمند توجه و تمرکز مستمر و پایدار هستیم. پس بله، بی تمرکزی در کودکان باید مورد بررسی همه جانبه قرار بگیرد. غالباً اختلال توجه به سطح دسته بندی می شود:
- ADD یا غالباً بی توجه: این کودکان بیشتر از نظر توجه و تمرکز مشکل دارند و علامت های بی قراری و پرتحرکی در آن ها دیده نمی شود. این کودکان با محرک های کوچک حواسشان پرت می شود و پرش توجه دارند.
- بیش فعال و تکانشگر: این کودکان هم تحرک و هم جنب و جوش زیادی دارند و دائم در حال حرکت هستند. این کودکان معمولاً در تمرینات ذهنی و توجه عملکرد مناسبی دارند.
- نوع ترکیبی (ADHD): این کودکان ترکیبی از دو نوع بالا هستند که این نوع در کودکان شایع تر است. این کودکان پرتحرک و بیش فعال هستند و در توجه و تمرکز دچار نقص هستند. به این ترتیب درمان اختلال توجه در کودکان در مراکز توانبخشی باید صورت بگیرد. همچنین درمان اختلال تمرکز در کودکان بایستی با تشخیص زودهنگام آغاز شود.
روش های درمانی کودکانی که تمرکز ندارند؟
روش های درمانی که برای اختلال بیش فعالی توصیه می شود با توانبخشی یعنی کاردرمانی و گفتار درمانی عجین است. درواقع به دلیل عوارضی که داروها دارند تا جایی که امکان دارد برای درمان اختلال تمرکز در کودکان از دارو استفاده نمی کنند. البته در جایی که متخصص دارو درمانی را نیاز بداند، همزمان با توانبخشی از دارو درمانی هم استفاده می شود. در ادامه به ۵ روش درمان برای اختلال تمرکز کودکان می پردازیم.
۵ روش درمانی برای اختلال تمرکز کودکان
امروزه برای درمان اختلال تمرکز در کودکان از روش های بسیار گسترده ای استفاده می کنند. مهم ترین این روش ها، کاردرمانی، گفتار درمانی، رفتار درمانی، اطاق حسی و اطاق تاریک، یکپارچگی حسی، تمرین و بازی ها، ماساژ و آب درمانی و همچنین آموزش مهارت های اجتماعی را می توان نام برد. قبل از شروع مراحل درمانی، کاردرمان کودک را از جهات مختلفی ارزیابی می کند. این ارزیابی شامل ارزیابی تون عضلات مورد نظر و موارد دیگری است که طی مصاحبه، مشاهده و سایر ارزیابی های متنوع دیگر بدست می آید.
توجه داشته باشید از کودکان مبتلا به این اختلال غالباً در سنین کودکی اجتناب می شود زیرا رفتارهای آن ها فعالیت های گروهی را مختل می کند. به همین علت متخصصین کاردرمانی معمولاً ارزیابی ها را با در نظر گرفتن والدین و معلمان کودک انجام می دهند. در طول ارزیابی، درمانگر نحوه تأثیر این اختلال را بر کودک شما در محیط های زیر بررسی می کند:
- کارهای مدرسه
- زندگی اجتماعی
- زندگی خانگی. هدف اصلی مرکز کاردرمانی خیابان دماوند انجام فعالیت هایی است که اعتماد بنفس کودک را افزایش دهد.
۱- کاردرمانی اختلال تمرکز در کودکان
کاردرمانی از طریق روش های متنوعی به این کودکان کمک می کند. کاردرمانگران در تجزیه و تحلیل نحوه تأثیر شرایط بر توانایی کودک در انجام فعالیت های روزمره اش متخصص هستند. کودک مبتلا به اختلال توجه مشکلات زیادی در زمینه تمرکز، حافظه و انجام چند وظیفه به شکل همزمان دارد. کاردرمان روش های درمانی با هدف بهبود مشکلات مرتبط با کودک بیش فعال با اختلال توجه دارد. مشارکت در انواع ورزش های مورد علاقه کودک می تواند بسیار مفید واقع شود. این فعالیت هم اعتماد بنفس هم توانایی برنامه ریزی کودک را افزایش می دهد. باعث بهبود مهارت های اجتماعی و توسعه ی مهارت های حرکتی و تمرکز او را بالا می برد.
۲- گفتار درمانی | درمان اختلال تمرکز در کودکان
کودکانی که بیش فعال هستند علاوه بر عدم توجه و تمرکز، اختلالات گفتاری متفاوتی مانند تاخیر در آواسازی و گفتن کلمات، تاخیر در جمله سازی، استفاده اشتباه از ضمایر و افعال، وضوح گفتاری پایین، عدم توانایی در توصیف اتفاقات و لکنت هستند. تمام این موارد بایستی تحت درمان متخصصان گفتار درمانی قرار بگیرند.
۳- دارو درمانی | درمان اختلال تمرکز در کودکان
همان طور که اشاره کردیم، درمان دارویی اغلب به دلیل داشتن عوارض جانبی تا جایی که ممکن باشد صورت نمی گیرد. اما گاهی اوقات ممکن است هم زمان با گفتار درمانی و کاردرمانی به تشخیص پزشک برای ایجاد محرک های مناسب و مطلوب تجویز گردد. معمولاً داروهای محرک سیستم عصبی، رایج ترین داروهای مورد استفاده در درمان اختلال تمرکز در کودکان هستند.
۴- محدود کردن محیط کودک | درمان اختلال تمرکز در کودکان
یکی از موارد مهم در درمان اختلال توجه و تمرکز که در کاردرمانی از آن استفاده می شود، محدود کردن محیط کودک است. استفاده از اطاق تاریک و اطاق حسی از روش های بسیار کاربردی در درمان اختلال تمرکز در کودکان است. توجه به دستورالعمل های زیر برای این کودکان بسیار موثر است:
- کاهش محرکات بینایی و شنوایی در محیطی که کودک حضور دارد.
- درهم و برهم بودن محیط اتاق کودک و میز مطالعه اش را باید کاهش داد.
- زمینه های بصری را باید محدود کرد.
- تلفن همراه و تجهیزات متعلقه را باید کاهش داد.
- رنگ دیوارها را با رنگ های پاستیلی نرم و آرامش بخش تغییر داد.
در مرکز کاردرمانی شرق تهران، متخصصین کاردرمانی حتی الامکان جهت جلوگیری از متزلزل شدن توجه کودک از لباس های خنثی و بدون جلب توجه استفاده می کنند. جهت بازگرداندن توجه کودک از تماس فیزیکی استفاده می کنند. از فعالیت هایی استفاده می کنند که کوتاه باشند و حتماً زمان های استراحتی برای کودک در بین فعالیت ها درنظر می گیرند.
۵- تمرین و بازی | درمان اختلال تمرکز در کودکان
مهم ترین فعالیت زندگی کودک، بازی کردن است. پس می توان یکی از روش های مهم که در کاردرمانی از آن برای توجه و تمرکز کودک استفاده می کنند را بازی درمانی دانست. این بازی ها و تمرینات می توانند برای افزایش کارکرد در اطاق حسی هم بسیار مهم باشند. از طرف دیگر آب درمانی و ماساژ درمانی هم در کنار سایر مداخلات می تواند به بهبود و درمان اختلال تمرکز در کودکان و نقص توجه آنان کمک کند.
مرکز کاردرمانی کودکان در شرق تهران
اگرچه مراکز زیادی هستند که خدمات کاردرمانی و گفتار درمانی را ارائه می دهند، اما دسترسی آسان و استفاده از امکانات این مجموعه ها ممکن است برای همگان مقدور نباشد. به این ترتیب، کلینیک توانبخشی همراه در شرق تهران (گفتار درمانی و کاردرمانی) با تیمی متخصص و تجهیزاتی پیشرفته و به روز آماده ارائه خدمات به این عزیزان در شرق تهران است. برای دریافت مشاوره های تخصصی و دریافت نوبت با شماره های درج شده در وب سایت تماس حاصل فرمایید.
سخن آخر
بدون شک، کودکی که دچار نقص در توجه و تمرکز است اگر به موقع درمان نشود، دچار اختلال در یادگیری و ناهنجاری های اجتماعی خواهد شد. همچنین عدم توانایی در برقراری ارتباط ، استرس و اضطراب و حتی انواع مشکلات پردازشی از دیگر پیامدهای این اختلال هستند. پس اگر در کودک خود علائمی از نقص توجه را مشاهده کردید، حتماً به متخصصان مربوطه مراجعه کنید. مطمئن باشید که با درمان اختلال تمرکز در کودکان، آن ها استقلال و اعتماد به نفس خود را باز می یابند.
بدون دیدگاه