آپراکسی دوران کودکی :

آپراکسی در کودکان چیست؟

در گذشته برخي از محققين آپراکسی در کودکان را به عنوان اختلال شديد گفتاري معرفي مي كردند و يا اختلال زبان و يا ساير اختلالات تشخيص داده مي شد.آپراکسی دوران کودکی ماهیت حركتي دارد اما در برخي كودكان با اختلالات زباني همراه است. علت این بیماری ضعف و ناهماهنگي عضلاني ناشي از ضايعات شنوايي ،اوتيسم ،ناتوانيهاي هوشي يا اختلالاتعصبی-حرکتی  نيست اما طبق مطالعات به دليل وجود تاريخچه خانوادگي انتقال ژني علت مهم تلقي مي شود .علائم این اختلال در کودکان  را میتوان در 18 رفتار در 4 خوشه ي زیرتقسيم بندي كرد:

خوشه اول : ويژگيهاي رفتاري در اين خوشه بيانگر نقايص زبانی است که شامل: بي ثباتي در توليد كلمه و افزايش خطا با اضافه شدن بار اجرايي می باشد.

خوشه دوم: ويژگيهاي رفتاري در اين خوشه بيانگر اجرای برنامه ريزي حسي حركتي است که شامل:خطاهاي واكداري، بي ثباتي تشديد، خرابگويي و توليد متغير می باشد.

خوشه سوم: ويژگيهاي رفتاري در اين خوشه بيانگر برنامه ریزی حسی حرکتی است که با خوشه دوم متفاوت بوده و سطح بالاتری را شامل میشود که شامل:حذف همخوان، توليد خودبخودي واجها در كلمات كه قادر به تقليد آنها نيستند، استفاده نادرست از  واجها در كلمات و كورمال كردن در تقليدصداها است.

خوشه چهارم: ويژگيهاي رفتاري در اين خوشه بيانگراختلالات نوا و زیروبمی گفتار است که شامل: سابقه نداشتن غان وغون و تغييرات نوايي می باشد.

 مشکلات گفتار و زبان در آپراکسی دوران کودکی ؟

مشكلات گفتار و زبان این کودکان عبارت است از :

1. نادرست بودن توالي هاي ديادو
2. كندي سرعت ديادو
3. افزايش خطا با افزايش بار نحوي
4. خطاهاي واكه اي
5. ضعف در واج آرايي
6. خطاي خرابگويي
7. بي ثباتي
8. آپراكسي دهان
9. حذف همخوان
10. افزايش خطا با واژه هاي چند سيلابي
11. احتمال وجود اپراكسي دهان ..عدم توانايي كافي در حركات ارادي دهان
12. نقص وكاستي در مهارتهاي بيان نسبت به مهارتهاي دركي
13. خزانه ي محدود همخوان و واكه
14. خطاهاي حذفي فراوان
15. خطاهاي توليدي بي ثبات
16. مشكل چشمگير در تقليد كلمات و عبارات
17. استفاده ي عمده از شكلهاي ساده ي هجايي
18. افزايش خطا ها در بخشهاي طولاني تر برونده ي گفتار

ارزیابی در کودک با آپراکسی گفتار:

ارزیابی این کودکان توسط متخصص گفتار و زبان انجام میشود و درمانگر باید تمامی موارد زیر را در جلسه ارزیابی مورد بررسی قرار دهد:

1. تاريخچه گيري
2. ارزيابي وضعيت عصبي – عضلاني
3. ارزيابي ساختاري – عملكردي
4. ارزيابي حركتي گفتار
5. توصيف دستگاه آوايي
6. بررسي سلسله مراتب گفته
7. تقليد گفته
8. تقليد واكه ها بطور مجزا
9. تقليد هجاها
10. تقليد كلمات –بتدريج طول كلمه بيشتر مي شود
11. تقليد جملات و عبارات
12. سنجش حداكثرسرعت اندامهاي گويايي
13. جمع آوري نمونه ي گفتار
14. تجزيه و تحليل نمونه ي گفتار
15. بررسي الگوهاي هجايي مورد استفاده ي كودك
16. ارزيابي توليدو فرايندهاي واجي
17. بررسي ثبات الگوهاي خطا
18. بررسي نا هنجاريهاي نوايي

گفتاردرمانی در آپراکسی دوران کودکی :

اگر آپراكسي دهاني وجود دارد درمان با تمرين جلوي آينه و تقليد حركات متنوع زبان و لب شروع شود وكودك را وادار به تقليد پي در پي و بي وقفه واكه ها نماييد اين كار را با حركات اغراق آميزلب و دامنه حركتي زياد فك انجام دهيد.(پس نورد حسي – حركتي). همچنین میتوانید از كودك بخواهيد تا توليد همخوانهاي قابل ديد را تقليد نمايد سپس آنها را با واكه ها تركيب كنيد به منظور ايجاد تكيه والگوهاي نوايي از تركيب واكه همخوان استفاده كنيد به سوي تقليد  سيلاب هاي cvcپيش برويد از جفتهاي كمينه براي واژه هاي هم قافيه استفاده كنيد شانه لانه دانه خانه چانه با استفاده از عبارات و بسط آنها تمرينات ساختهاي متوالي را انجام دهيد :

مثال:  من   ← من شانه ← من شانه ديدم

با كاهش سرعت گفتار آگاهي از خود كنترلي را ايجاد نماييد و در نهایت جلسات فشرده پيشنهاد مي گردد.

در مطالعات دیگر موارد زیر را در درمان این مراجعان کاربردی و اثربخش مشاهده کردند:

• تمرينات فشرده ي حركات مجزاي زبان و لبها
• تقليد واكه ها و همخوانها و تقليد آنها
• تقليد هجاها و كلمات
• پرهيز از تمرينات مكرر تميز شنيداري
• از سرعت كم استفاده كنيد تا خود كنترلي را تسهيل نماييد
• از عبارات كاربردي استفاده كنيد
• از وزن ، زير و بمي ، تكيه همراه با حركات دست و پا براي تسهيل گفتار استفاده نماييد
• تمرينات فشرده متناوب و منظم باشد
• درك آگاهانه از حس هاي دهاني را گسترش دهيد
• به کودک تعليم داده مي شود كه به درمانگر نگاه كند، به حرفهاي او گوش دهد و سپس بطور همزمان گفته ي هدف را توليد كنند .درمانگر توجه کودک را به سرنخهاي شنيداري – بينايي معطوف مي كند
• کودک گفته ي هدف را پس از توليد درمانگر تكرار مي كند
• سرنخهاي شنيداري محو مي شود اما سرنخهاي بينايي باقي مي ماند
• کودک گفته ي درمانگر را بدون سرنخ بينايي – شنيداري تكرار مي كند سپس چندين بار تكرار مي كند
• با سئوال مناسب از طرف درمانگر ، کودک پاسخ هدف را بيان ميكند
• گفته ي هدف در موقعيت ايفاي نقش گنجانده مي شود کودک بايد در شرايط مناسب گفته ي هدف را بيان كند

منابع:

1. Alcock, K. J., Passingham, R. E., Watkins, K. E., & Vargha-Khadem, F.(2000). Oral dyspraxia in inherited speech and language impairment and acquired dysphasia. Brain and Language, 75(1), 17–33.https://doi.org/10.1006/brln.2000.2322
2. American Speech-Language-Hearing Association. (2007). Childhood apraxia of speech [Technical report]. http://www.asha.org/policy
3. Arbib, M. (2006). Aphasia, apraxia and the evolution of the languageready brain. Aphasiology, 20(9), 1125–1155. https://doi.org/10.1080/02687030600741683
4. Ballard, K., Robin, D., McCabe, P., & McDonald, J. (2010). A treatment for dysprosody in childhood apraxia of speech. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 53(5), 1227–1245. https://doi.org/10.1044/1092-438